Marktverwachtingen

Update van 9 november 2023

Verklaring met betrekking tot risico

Omdat we hoofdzakelijk actief zijn als bank-verzekeraar en vermogensbeheerder, zijn we blootgesteld aan een aantal typische risico’s voor de financiële sectoren, zoals – maar zeker niet uitsluitend – kredietrisico, kredietrisico van tegenpartijen, concentratierisico, interestrisico, muntrisico, marktrisico, liquiditeits- en financieringsrisico, risico van aangegane verzekeringsverplichtingen, wijzigingen in de regelgeving, operationeel risico, betwistingen van klanten, concurrentie van andere en nieuwe spelers en de economie in het algemeen. Hoewel KBC al die risico's nauwlettend opvolgt en beheert binnen een strikt risicokader, kunnen ze toch een negatieve invloed hebben op de waarde van activa of bijkomende kosten genereren boven de verwachte niveaus.

Momenteel wordt een aantal factoren als de belangrijkste uitdagingen beschouwd voor de financiële sector in het algemeen. Deze vloeien voornamelijk voort uit de meestal indirecte impact van de oorlog in Oekraïne, zoals de uitgestelde effecten van de stijging van de energie- en grondstoffenprijzen en de tekorten aan de aanbodzijde die daar het gevolg van zijn. Dat heeft geleid tot een stijging van de inflatie, met opwaartse druk op de rentetarieven, zwakkere groeivooruitzichten (of zelfs vrees voor een recessie) en bezorgdheid over de kredietwaardigheid van tegenpartijen in de meest blootgestelde economische sectoren tot gevolg. De geopolitieke risico's blijven hoog, zoals blijkt uit het conflict in Gaza/Israël. Deze risico's beïnvloeden alle economieën in de wereld, maar vooral de Europese, dus ook de thuismarkten van KBC. De stijgende rentevoeten waren ook de belangrijkste bron van onrust in de financiële sector in het voorjaar van 2023, hoewel die inmiddels wat is afgenomen. De onzekerheid over de regelgeving en compliancerisico's (onder meer met betrekking tot de kapitaalvereisten, de antiwitwasregelgeving, GDPR en ESG/duurzaamheid) blijven een overheersend thema in de sector, evenals een betere bescherming van de consument. Digitalisering (met technologie als katalysator) biedt zowel kansen als bedreigingen voor het bedrijfsmodel van traditionele financiële instellingen, terwijl klimaat- en milieugerelateerde risico's hand over hand toenemen. Het cyberrisico is de voorbije jaren een belangrijke bedreiging geworden, niet alleen voor de financiële sector, maar voor de economie in haar geheel. De oorlog in Oekraïne heeft de waakzaamheid op dat gebied opnieuw verhoogd. Ten slotte zagen we dat regeringen in heel Europa aanvullende maatregelen namen om hun begrotingen te ondersteunen (via hogere belastingbijdragen van de financiële sector) en ook hun burgers en bedrijven (door bijvoorbeeld renteplafonds op leningen in te voeren of aan te dringen op hogere rentes op spaarrekeningen).

We verstrekken informatie met betrekking tot het risicobeheer in ons jaarverslag, onze kwartaalverslagen en risk reports, die allemaal beschikbaar zijn op www.kbc.com.

Onze kijk op economische groei 

De Amerikaanse economie is in het derde kwartaal sterk gegroeid met 1,2% (niet geannualiseerd). Dat was vooral te danken aan de groei van de particuliere consumptie, die steunt op de nog altijd robuuste nettobanengroei. Maar deels als gevolg van het cumulatieve effect van de verkrapping door de Fed en de staking in de auto-industrie, zal de kwartaal-op-kwartaalgroei naar verwachting vertragen tot 0,1% in het vierde kwartaal van 2023 en -0,1% in het eerste kwartaal van 2024.

De groei in de eurozone bedroeg -0,1% in het derde kwartaal. We verwachten dat de groei in de eurozone voor de rest van 2023 zal stagneren door het effect van de verkrappingscyclus van de ECB op de kredietgroei en de zwakte in de verwerkende industrie en in toenemende mate ook in de dienstensector.

De kwartaalgroei bedroeg in België 0,5% in het derde kwartaal. De relatief sterke binnenlandse vraag (gebaseerd op particuliere consumptie, investeringen en overheidsuitgaven) compenseerde de aanhoudend zwakke netto-uitvoer. Voor de rest van 2023 verwachten we dat de kwartaalgroei min of meer zal overeenstemmen met die van de eurozone. De Tsjechische economie kromp in het derde kwartaal van 2023 met 0,3% als gevolg van de zwakke particuliere consumptie en verwerkende industrie. We verwachten opnieuw een bescheiden positieve kwartaal-op-kwartaalgroei in het vierde kwartaal van 2023. Op basis van onze laatste ramingen was de kwartaalgroei voor het derde kwartaal in de andere Centraal-Europese thuismarkten van KBC duidelijk positief (Bulgarije 0,2%, Slowakije 0,5% en Hongarije 1,2%). Die positieve dynamiek zal zich naar verwachting voortzetten in het vierde kwartaal van 2023 en aanhouden in 2024.

De belangrijkste risico's voor onze kortetermijnvooruitzichten voor de Europese groei zijn de huidige geopolitieke spanningen, met een opwaarts risico voor de energie- en grondstoffenprijzen. De hardnekkiger dan verwachte onderliggende kerninflatie en de onzekerheid over het effect van de verkrappingscyclus van de ECB op de reële economie spelen ook een rol. Bijkomende risico's zijn de stijgende financieringskosten voor de hoge overheidsschulden in de eurozone tegen een achtergrond van strengere financieringsvoorwaarden en een zwakke economische groei.

Onze kijk op rentevoeten en wisselkoersen

De laatste renteverhoging van de Fed (naar een bandbreedte van 5,25%-5,50% begin juli) zal naar verwachting de piekrente zijn in deze renteverhogingscyclus. De afbouw van de balans van de Fed ('Quantitative Tightening') draagt evenwel nog altijd bij aan de verkrapping van het monetaire beleid. Ondertussen verhoogde de ECB haar depositorente tot 4% in september 2023, wat naar verwachting ook de piek zal zijn in haar renteverhogingscyclus. Sinds juli 2023 is de ECB gestopt met vervallende activa uit haar inkoopprogramma (Asset Purchase Programme) te herbeleggen, wat heeft geleid tot een 'passieve' afbouw van deze portefeuille. De flexibele herbeleggingen van de Pandemic Emergency Purchase Programme-portefeuille van de ECB blijven ondertussen wel doorgaan tot ten minste eind 2024.

De rentes op tienjaarse Amerikaanse en Duitse overheidsobligaties zetten hun sterke stijging in het derde kwartaal voort, van respectievelijk ongeveer 3,80% en 2,40% aan het begin van het derde kwartaal tot ongeveer 4,80% en 2,80% eind oktober 2023. De forse stijging van de Amerikaanse rente (met ongeveer 100 basispunten) ten opzichte van de Duitse rente (met ongeveer 40 basispunten) betekent dat het Amerikaans-Duitse renteverschil aanzienlijk is toegenomen van ongeveer 140 basispunten aan het begin van het derde kwartaal tot ongeveer 200 basispunten eind oktober 2023.

De renteverschillen tussen de Amerikaanse en Duitse korte- en langetermijnrente leidden tot een scherpe stijging van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de euro vanaf midden juli 2023. Voor de rest van 2023 verwachten we dat de Amerikaanse dollar sterk zal blijven ten opzichte van de euro. We verwachten evenwel dat de euro vanaf begin 2024 geleidelijk weer zal apprecieren.

Sinds het begin van het derde kwartaal is de Tsjechische kroon (CZK) verder in waarde gedaald ten opzichte van de euro. Dit was het gevolg van de hogere inflatie en het kleiner wordende verschil in de kortetermijnrente met de eurozone, doordat de ECB haar depositorente verder verhoogde terwijl de Tsjechische nationale bank (CNB) haar beleidsrente ongewijzigd hield op 7%. De verwachte steun voor de CZK daalde verder door de verwachting dat de CNB in het vierde kwartaal van 2023 een eerste renteverlaging zal doorvoeren. Dat de CNB haar engagement liet varen om indien nodig in te grijpen op de valutamarkten om de wisselkoers van de CZK te ondersteunen, woog bovendien op de munt. We verwachten dat de zwakte van de kroon op korte termijn zal aanhouden.

In het derde kwartaal van 2023 verlaagde de nationale bank van Hongarije (NBH) haar overnight rate verder tot 13%. Omdat de overnight rate op dat moment gelijkliep met de base rate, werd deze verlaten en nam de base rate zijn traditionele rol van beleidsrente weer op. Op 24 oktober zette de NBH een volgende stap in haar renteverlagingscyclus en verlaagde ze de base rate met 75 basispunten tot 12,25%. Afhankelijk van de mate waarin de inflatie verder afneemt, zijn verdere renteverlagingen tegen het einde van het jaar waarschijnlijk.

Per saldo is de wisselkoers van de Hongaarse forint ten opzichte van de euro sinds het begin van het derde kwartaal gedaald. Net als in de voorgaande kwartalen was deze wisselkoers vrij volatiel. Gezien de nog steeds hoge inflatieverschillen met de eurozone en de huidige versoepelingscyclus van de NBH zal de forint naar verwachting zwak blijven (rond de huidige niveaus) voor de rest van 2023.

Voor gedetailleerde analyses en gegevens, zie KBC Economics.

Disclaimer:
verwachtingen, prognoses en verklaringen over toekomstige ontwikkelingen zijn gebaseerd op veronderstellingen en inschattingen die gemaakt zijn bij het opmaken van de tekst. Toekomstgerichte verklaringen zijn per definitie onzeker. Diverse factoren kunnen ertoe leiden dat de uiteindelijke resultaten en ontwikkelingen afwijken van de initiële verklaringen. KBC verplicht er zich niet toe om de tekst te updaten bij nieuwe ontwikkelingen.