Marktverwachtingen

Update van 8 februari 2024

Verklaring met betrekking tot risico

Omdat we hoofdzakelijk actief zijn als bank-verzekeraar en vermogensbeheerder, zijn we blootgesteld aan een aantal typische risico’s voor de financiële sectoren, zoals – maar zeker niet uitsluitend – kredietrisico, kredietrisico van tegenpartijen, concentratierisico, interestrisico, muntrisico, marktrisico, liquiditeits- en financieringsrisico, risico van aangegane verzekeringsverplichtingen, wijzigingen in de regelgeving, operationeel risico, betwistingen van klanten, concurrentie van andere en nieuwe spelers en de economie in het algemeen. Hoewel KBC al die risico's nauwlettend opvolgt en beheert binnen een strikt risicokader, kunnen ze toch een negatieve invloed hebben op de waarde van activa of bijkomende kosten genereren boven de verwachte niveaus.

Momenteel wordt een aantal factoren als de belangrijkste uitdagingen beschouwd voor de financiële sector in het algemeen. Deze vloeien voornamelijk voort uit de meestal indirecte, maar aanslepende, impact van de oorlog in Oekraïne, zoals de uitgestelde effecten van de stijging van de energie- en grondstoffenprijzen en de tekorten aan de aanbodzijde die daar het gevolg van zijn. Dat heeft geleid tot een stijging van de inflatie, met opwaartse druk op de rentetarieven, zwakkere groeivooruitzichten (of zelfs vrees voor een recessie) en bezorgdheid over de kredietwaardigheid van tegenpartijen in de meest blootgestelde economische sectoren tot gevolg. De geopolitieke risico's blijven hoog, zoals blijkt uit het conflict in Gaza/Israël en de Rode Zee. Deze risico's beïnvloeden alle economieën in de wereld, maar vooral de Europese, dus ook de thuismarkten van KBC. De stijgende rentevoeten waren ook de belangrijkste bron van onrust in de financiële sector in het voorjaar van 2023, hoewel die inmiddels wat is afgenomen. De onzekerheid over de regelgeving en compliancerisico's (onder meer met betrekking tot de kapitaalvereisten, de antiwitwasregelgeving, GDPR en ESG/duurzaamheid) blijven een overheersend thema in de sector, evenals een betere bescherming van de consument. Digitalisering (met technologie als katalysator) biedt zowel kansen als bedreigingen voor het bedrijfsmodel van traditionele financiële instellingen, terwijl klimaat- en milieugerelateerde risico's hand over hand toenemen. Het cyberrisico is de voorbije jaren een belangrijke bedreiging geworden, niet alleen voor de financiële sector, maar voor de economie in haar geheel. De oorlog in Oekraïne heeft wereldwijd een toename van het aantal aanvallen in gang gezet. Ten slotte zagen we dat regeringen in heel Europa aanvullende maatregelen namen om hun begrotingen te ondersteunen (via hogere belastingbijdragen van de financiële sector) en ook hun burgers en bedrijven (door bijvoorbeeld renteplafonds op leningen in te voeren of aan te dringen op hogere rentes op spaarrekeningen).

We verstrekken informatie met betrekking tot het risicobeheer in ons jaarverslag, onze kwartaalverslagen en risk reports, die allemaal beschikbaar zijn op www.kbc.com.

Onze kijk op economische groei 

Na een uitzonderlijk sterke kwartaal-op-kwartaalgroei in het derde kwartaal van 2023 (1,2% niet-geannualiseerd) vertraagde de groei in de VS enigszins in het vierde kwartaal tot 0,8% (niet-geannualiseerd). Deze sterker dan verwachte groei was vooral te danken aan de robuuste binnenlandse vraag, met name aan de sterke groei van de particuliere consumptie die werd ondersteund door een aanhoudend solide banengroei en een lage werkloosheid. Mede door de impact van de voorbije verkrappingscyclus van de Fed zal de kwartaal-op-kwartaalgroei naar verwachting stagneren in het eerste kwartaal van 2024, om daarna geleidelijk weer terug te keren naar een positief groeipad.

Na een licht negatieve kwartaal-op-kwartaalgroei in het derde kwartaal van 2023 (-0,1%) stagneerde de economie van de eurozone in het vierde kwartaal (kwartaalgroei van 0%), voornamelijk door de impact van de verkrappingscyclus van de ECB op de kredietgroei en de zwakte in de nijverheidssector. Vanaf het eerste kwartaal van 2024 zal de kwartaalgroei naar verwachting beperkt en geleidelijk aantrekken, waarbij het herstel naar de tweede helft van 2024 toe versnelt.

De kwartaal-op-kwartaalgroei in het vierde kwartaal in België bedroeg 0,4%. De relatief sterke binnenlandse vraag (gebaseerd op particuliere consumptie en bedrijfsinvesteringen) vormde waarschijnlijk een tegenwicht voor de aanhoudend zwakke netto-uitvoer. Voor 2024 verwachten we dat de groei in grote lijnen zal overeenstemmen met die van de eurozone. Na een zeer zwak derde kwartaal (-0,6% kwartaal-op-kwartaal) groeide de Tsjechische economie in het vierde kwartaal van 2023 opnieuw met 0,2%. De huidige relatieve zwakte is nog steeds het gevolg van een zeer trage particuliere consumptie en een zwakke nijverheidssector. We verwachten een herstel naar een significant positieve kwartaal-op-kwartaalgroei vanaf het eerste kwartaal van 2024. Op basis van onze laatste ramingen was de kwartaal-op-kwartaalgroei voor het vierde kwartaal in de andere Centraal-Europese thuismarkten van KBC ook bescheiden (Bulgarije 0,2%, Slowakije 0,2% en Hongarije 0,7%). Net als voor de economie van de eurozone wordt verwacht dat de groei geleidelijk zal aantrekken en in de loop van 2024 zal versnellen.

De belangrijkste risico's voor onze kortetermijnvooruitzichten voor de Europese groei zijn de wereldwijde zwakte van de nijverheidssector, met name het effect daarvan op de Duitse economie. Bovendien zorgen de huidige geopolitieke spanningen voor risico's op verstoringen in de toeleveringsketen en hogere energie- en grondstofprijzen. Bijkomende risico's zijn de verkiezingskalender voor 2024 en de toenemende kosten van de financiering van hoge overheidsschulden in de eurozone in de context van een matige economische groei op korte termijn, de aanloop naar de heractivering van het Stabiliteits- en Groeipact en de aangekondigde afbouw van herinvesteringen in het kader van PEPP door de ECB.

Onze kijk op rentevoeten en wisselkoersen

Zowel de Fed als de ECB zullen naar verwachting in de loop van 2024 beginnen met een renteverlagingscyclus. Op de achtergrond gaat de afbouw van de balans van de Fed en de ECB (Quantitative Tightening of QT) door. Terwijl de Fed in december 2023 begon over een mogelijke vertraging van zijn QT, is de ECB van plan het tempo van haar QT te verhogen door vanaf de tweede helft van 2024 het bedrag van de maandelijkse herinvesteringen van vervallende activa in de portefeuille van haar Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP) te verlagen en tegen 2025 helemaal te stoppen met herinvesteringen.

Na hun scherpe stijging in het derde kwartaal van 2023 liet de rente op zowel Amerikaanse als Duitse staatsobligaties op 10 jaar tegen het einde van het vierde kwartaal een sterk neerwaartse correctie zien. De Amerikaanse en Duitse rente bereikten tijdelijk een piek van respectievelijk ongeveer 5% en 3%, voordat ze tegen het einde van het vierde kwartaal abrupt daalden tot respectievelijk 4% en 2%. In januari 2024 vond een bescheiden opwaartse correctie plaats.

Nu de markt er geleidelijk van overtuigd raakt dat de Fed de piek van zijn beleidscyclus heeft bereikt, leidde de afnemende steun voor de rente tot een verzwakking van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de euro in het vierde kwartaal. Per saldo deprecieerde de dollar van ongeveer 1,05 naar ongeveer 1,10 dollar per euro eind 2023. Op basis van fundamentele waarderingen verwachten we dat de Amerikaanse dollar in de loop van 2024 geleidelijk verder zal verzwakken.

In het vierde kwartaal bleef de Tsjechische kroon (CZK) in waarde dalen ten opzichte van de euro, grotendeels onder invloed van de (verwachte) start van de renteverlagingen. In het vierde kwartaal verlaagde de Tsjechische Nationale Bank (CNB) de beleidsrente naar 6,75% en in 2024 zullen verdere renteverlagingen volgen. Bovendien bleef het stopzetten van de wisselkoersinterventies door de CNB wegen op de CZK. We verwachten dat de huidige zwakte van de koruna begin 2024 zal aanhouden en dat ze daarna weer zal aansterken ten opzichte van de euro wanneer de ECB haar beleid begint te versoepelen.

In het vierde kwartaal zette de Nationale Bank van Hongarije (NBH) haar renteverlagingscyclus voort door haar basisrente drie keer met 75 basispunten te verlagen tot 10,75% eind 2023. Eind januari 2024 verlaagde de NBH haar basisrente verder met 75 basispunten tot 10%. Er zullen nog meer renteverlagingen volgen door de NBH, waardoor de basisrente tegen het einde van het jaar waarschijnlijk rond de 6,25% zal liggen. Tegelijkertijd zal het de reële rente op korte termijn voldoende positief houden om de inflatie op een neerwaarts pad te houden.

De wisselkoers van de Hongaarse forint ten opzichte van de euro was in het vierde kwartaal van 2023 opnieuw vrij volatiel. Per saldo steeg de forint van ongeveer 390 naar 383 forint per euro. Begin januari zette de appreciatie door, geholpen door de vrijgave van bevroren EU-middelen. Tegen de achtergrond van nog steeds relevante inflatieverschillen met de eurozone en de voortdurende versoepelingscyclus van de NBH zal de forint naar verwachting in de loop van 2024 weer gaan verzwakken ten opzichte van het huidige niveau.

 

Voor gedetailleerde analyses en gegevens, zie KBC Economics.

Disclaimer:
verwachtingen, prognoses en verklaringen over toekomstige ontwikkelingen zijn gebaseerd op veronderstellingen en inschattingen die gemaakt zijn bij het opmaken van de tekst. Toekomstgerichte verklaringen zijn per definitie onzeker. Diverse factoren kunnen ertoe leiden dat de uiteindelijke resultaten en ontwikkelingen afwijken van de initiële verklaringen. KBC verplicht er zich niet toe om de tekst te updaten bij nieuwe ontwikkelingen.