Het Belgische reële bbp groeide in het laatste kwartaal van 2023 met 0,35%. Het cijfer werd iets naar beneden bijgesteld ten opzichte van de eerdere voorlopige raming van 0,40% en bleef ruwweg gelijk aan de kwartaalgroei in de drie voorgaande kwartalen. Voor het volledige jaar 2023 bedroeg de economische groei 1,5%, drie keer zoveel als die in de hele eurozone. Uit de uitsplitsing naar bbp-componenten blijkt dat de particuliere consumptie (+0,5%) en de investeringen in woningen (-2,7%) hun trend in het laatste kwartaal hebben voortgezet, wat de robuuste consumptiedynamiek en de aanhoudende afkoeling van de huizenmarkt bevestigt. De overheidsconsumptie en de overheidsinvesteringen stegen met respectievelijk 2,0% en 0,5%. Het meest verrassend was de krimp van de bedrijfsinvesteringen met maar liefst 8,5%, na verschillende kwartalen van positieve groei. De scherpe daling werd veroorzaakt door een uitzonderlijke transactie, namelijk de buitenlandse verkoop van schepen (24 petroleumtankers door rederij Euronav). De verkoop van investeringsgoederen in het buitenland had ook een (positieve) invloed op de uitvoer, wat resulteerde in een groeibijdrage van 1,1 procentpunt van de netto-export (zie figuur BE1).

Tegenwinden

Ondanks de relatief goede groeiprestatie in 2023 heeft de Belgische economie momenteel te kampen met enkele ernstige tegenwinden. Ten eerste maakt de industrie een moeilijke periode door als gevolg van het sombere externe klimaat in combinatie met een verlies aan kostenconcurrentievermogen door de voorbije sterke loonstijgingen. De toegevoegde waarde in de totale industrie kromp in 2023 met 3,1% in volume (in de subsector van de verwerkende nijverheid was de correctie kleiner, maar nog altijd -0,9%). Volgens cijfers inzake industriële productie daalde vooral de activiteit in de farmaceutische, chemische en textielsector sterk. In februari was er wel een lichte opleving van het sentiment in de verwerkende nijverheid, al deed die enkel de verslechtering van een maand eerder terug teniet. Verschillende enquête-indicatoren, zoals de beoordeling van de uitvoerbestellingen, blijven kelderen en de capaciteitsbezettingsgraad in de sector zit op erg lage niveaus. 

Ten tweede belooft 2024 opnieuw een moeilijk jaar te worden voor de woningbouw. Het ziet er immers naar uit dat de investeringen van huishoudens in woningen verder zullen krimpen, zij het allicht in een iets lager tempo. De combinatie van hoge rente, materiaalprijzen en arbeidskosten heeft de markt voor nieuwbouw en renovatie hard getroffen en zal de plannen van ontwikkelaars van nieuwe projecten waarschijnlijk nog enige tijd afremmen. De moeilijke situatie in de woningbouw wordt nog verder bemoeilijkt door de afschaffing van de 6% btw voor niet-particuliere sloop- en verbouwprojecten begin dit jaar. Meer structureel en verder in de toekomst kijkend, zal de overgang naar een energie-efficiëntere woningvoorraad een grote renovatiegolf vereisen, wat de woninginvesteringen in de komende jaren ten goede zal komen.

Gematigde banengroei

De toename van de binnenlandse werkgelegenheid vertraagde verder in het vierde kwartaal van 2023. Over heel 2023 kwamen er netto bijna 30.000 banen bij, tegenover 77.000 in 2022 en 120.000 in 2021. In de industrie gingen in de laatste drie kwartalen van 2023 evenwel meer dan 4.000 netto banen verloren. Half maart kondigde Belgische busfabrikant Van Hool aan dat het zijn productie zou terugschroeven, omdat het voor elektrische bussen niet meer kan optornen tegen productie uit China. Meer dan 1.000 banen, en zelfs enkele duizenden (inclusief die bij toeleveranciers) indien het bedrijf uiteindelijk failliet zou gaan, staan op de tocht. Hoewel toenemend, bleef het aantal werknemers dat in België in 2023 te maken kreeg met een intentie tot collectief ontslag (zoals in het geval van Van Hool) beneden het langjarig gemiddelde in 2010-2023 (zie figuur BE2). Het risico op meer banenverlies in de industrie door sluitingen en herstructureringen is groot. Dat maakt dat de groei van de werkgelegenheid in de hele economie de komende kwartalen allicht nog wat verder zal vertragen. Ons scenario gaat ervan uit er in 2024 en 2025 netto respectievelijk zo’n 20.000 en 30.000 banen zullen bijkomen. 

We hebben onze voorzichtige groeivooruitzichten voor België ongewijzigd gelaten. Het scenario houdt in dat de reële bbp-groei op kwartaalbasis verzwakt tot 0,2% in zowel het huidige als volgende kwartaal, om daarna weer aan te trekken tot 0,3% in het derde en vierde kwartaal, in lijn met ons scenario voor de eurozone. We behouden het vooruitzicht voor de jaargroei van de Belgische economie in 2024 dan ook op 1,1%, een daling tegenover de relatief sterke 1,5% in 2023. In 2025 zal de groei zich naar verwachting stabiliseren op 1,1%. 

De Belgische HICP-inflatie steeg in februari sterk, van 1,5% naar 3,6%, onder invloed van de prijsontwikkeling voor energie en, meer specifiek, het verdwijnen van het neerwaartse effect op de index van eerdere overheidsmaatregelen om de energierekening van de huishoudens te verlagen. Het goede nieuws is dat de kerninflatie (exclusief energie en voeding) sterker daalde (tot 4,0%) dan in voorgaande maanden, waardoor de nog steeds positieve kloof met de eurozone verkleinde. De sterke stijging van de algemene inflatie in februari overtrof onze verwachtingen (wij hadden gerekend op een stijging tot 2,6%). Gezien het sterk opveren van de inflatie hebben we onze raming voor de gemiddelde jaarlijkse inflatie in 2024 verhoogd van 3,6% naar 3,8%. Het percentage voor 2025 bleef ongewijzigd op 2,1%.