Inflatieopstoot…

Ook in Centraal- en Oost-Europa is de inflatie in 2021 fors versneld (figuur COE1). Tegen het einde van het jaar stond ze overal in de regio op het hoogste peil sinds tien jaar en het is erg onduidelijk wanneer de sterke inflatiedruk significant zal beginnen afnemen. We verwachten dat de inflatie begin 2022 nog verder kan oplopen, omdat oplopende kosten met enige vertraging (en niet altijd evenredig) in de consumptieprijzen worden doorgerekend. 

Over het algemeen heeft de hoge inflatie in Centraal- en Oost-Europa dezelfde oorzaken als in andere landen: de sterke vraag, die aanvankelijk ondersteund werd door een soepel monetair beleid en het begrotingsbeleid, contrasteert fel met de verstoring van het economisch aanbod door de pandemie. Uit de pan rijzende energieprijzen, verstoringen van de aanvoerketens (inclusief tekorten aan essentiële materialen en logistieke problemen) en krappe arbeidsmarkten hebben allemaal bijgedragen tot de sterk oplopende prijzen in de regio.

We verwachten dat de inflatie in Centraal- en Oost-Europa verder zal oplopen in het begin van 2022. Door de forse monetaire verkrapping (zie hierna), onze verwachting van een stabilisatie van de energieprijzen en de geleidelijke oplossing van de flessenhalsproblemen zou de inflatie in de tweede jaarhelft opnieuw in de richting van de doelstellingen van de centrale banken moeten evolueren. Het risico op een hogere inflatie is evenwel groot, niet alleen wegens de wereldwijde flessenhalzen in de aanvoerketens, maar ook door de krappe arbeidsmarkten in de regio.

… lokt forse monetaire verkrapping uit

De Centraal- en Oost-Europese centrale banken hebben op de inflatieopstoot gereageerd met een ongewoon agressieve verkrapping van hun beleid. De Tsjechische centrale bank (CNB), traditioneel de meest agressieve in de regio, heeft tussen mei en december 2021 haar beleidsrente al met 350 basispunten opgetrokken tot 3,75%. Ze heeft bovendien laten verstaan dat er voor het begin van dit jaar nog meer renteverhogingen in de pijplijn zitten. De CNB wil er immers zeker van zijn dat de inflatieverwachtingen goed verankerd blijven. We verwachten dat ze op haar beleidsvergadering van februari de rente met nog eens 75 basispunten zal verhogen tot 4,5%, wat meteen de piek van deze rentecyclus zou zijn. Om de inflatieverachtingen stevig te verankeren besloot ze daarnaast ook de regels voor het toekennen van hypothecaire leningen te verstrakken en de anticyclische kapitaalbuffervereisten voor banken op te trekken.

In Polen zette de centrale bank (NBP) in januari al een nieuwe stap in de monetaire verkrapping met de verhoging van de beleidsrente tot 2,25%. In vergelijking met de buurlanden hinkt de NBP evenwel achterop op het pad van de verkrapping. Dat is des te opmerkelijk, als we naar de fors negatieve reële rente kijken. De Poolse inflatie is in december tot 8,6% gestegen. Dat is fiks hoger dan de NBP-doelstelling van 2,5%. We denken dus dat de NBP haar beleid – weliswaar eerder terughoudend – verder zal verkrappen totdat de eerste tekenen van een stabilisatie van de inflatie merkbaar worden. Dat laatste zal allicht niet vóór het tweede kwartaal van 2022 gebeuren.

De centrale bank van Hongarije (MNB) trok haar beleidsrente in december op van 2,1% tot 2,4%. Op het eerste gezicht lijkt het monetaire beleid van Hongarije misschien meer op dat van Polen dan op dat van Tsjechië. Toch is het tegenovergesteld waar. De MNB gebruikt immers vooral haar depositorente op één week om het korte eind van de rentecurve te beïnvloeden. Die rente werd met ingang van januari 2022 opgetrokken tot 4%, terwijl ze in november nog 1,75% bedroeg. Die forse renteverhoging werd doorgevoerd als antwoord op het toenemende risico van een hogere en hardnekkiger inflatie. Anders dan in Tsjechië en Polen werden de renteverhogingen in Hongarije nog versterkt door de beëindiging van de aankoopprogramma’s van obligaties. We verwachten dat de huidige verkrappingscyclus de depositorente op één week op een piek van 4,5% zal brengen tegen het einde van het eerste kwartaal van 2022. De driemaands BUBOR zou dan 5% bedragen.