Exit Rachel “Grieves”?

Bloed, zweet en een traan. De job van Rachel “Grieves”, de Britse minister van Financiën, behoort tot de moeilijkste op deze aardkloot. Het doel: de wankele publieke financiën rechttrekken. Het middel: een overweldigende meerderheid van Labour in het parlement: 411 van de 650 zitjes. Het obstakel: premier Keir Starmer.

Na amper één jaar verzamelde de Britse eerste minister al meer bijnamen dan zijn voorgangers over de volledige ambtstermijn. Dat is zelden een positief teken. “Never Here Keir” – een speling op zijn frequente afwezigheid, zowel fysiek als mentaal, in het parlement. “Free Gear Keir” – ontstaan uit frustratie over de soms groteske donaties die Starmer ontvangt. Of eentje die weinig uitleg behoeft: Sir Flip Flop. Keir Starmer is niet vies van een geregelde u-bocht in het beleid. Maar aan zijn meest recente hing behalve een zoveelste deuk in zijn geloofwaardigheid ook een stevig prijskaartje. De aanleiding was zijn wetsvoorstel tot hervorming van de sociale zekerheid. Dat moest een besparing van £5 miljard opleveren maar stootte op bijzonder veel interne weerstand. Leden van Labour ruiken bloed bij hun zwakke leider en dagen hem openlijk uit. Starmer haalde bakzeil en van besparen bleef in het uiteindelijk gestemde voorstel gisteren weinig tot niets over. Starmer overrulede eerder dit jaar Reeves’ voorstel om energiesubsidies voor gepensioneerden te plafonneren. De verhoopte besparing (£1.5 miljard per jaar) gaat op in rook. En vorige maand beloofde “Sir Kid Starver” om de huidige limiet op het belastingvoordeel voor kinderen te bekijken. Opnieuw onder druk van de eigen rangen. Potentieel kostenplaatje: £3.5 miljard.

De bedragen op zich zijn niet fenomenaal voor een economie van ruwweg £2500 miljard. Maar ze stellen problemen voor de begrotingsopmaak door Rachel Reeves in de aanloop naar het zogenaamde Autumn Budget in oktober. Daarin moet Reeves te weinig inkomsten met te veel uitgaven rijmen. Een zichzelf opgelegd fiscaal raamwerk verhindert dat de regering ongebreideld beroep kan doen op de “makkelijke” optie: schuld. Om onvoorziene omstandigheden op te vangen, voorziet Reeves een buffer van net geen £10 miljard. Na het bochtenwerk van Starmer blijft daar nog £0 van over. Het is terug naar af voor Reeves. Ze heeft nu drie opties. Ofwel de inkomsten verhogen met een nieuw rondje – onpopulaire – belastingverhogingen. Ofwel de uitgaven reduceren met het zeer reële risico op muiterij. Of … het fiscale kader versoepelen. Reeves deed dat laatste bij de begroting van oktober 2024 maar sloot een herhaling sindsdien uit. En terecht: eens op dat hellend vlak geraak je er nog moeilijk van af. En de rentemarkten kijken nauwlettend toe.

Als Reeves het niet doet, iemand anders dan? Tijdens het parlementair debat gisteren en gevraagd naar haar politiek lot, was de steun van Starmer voor Reeves op z’n minst gezegd niet overtuigend. De traan die kort daarna over Reeves’ wang rolde gaat de geschiedenis in als de duurste ooit. Speculatie over de vervanging van Reeves trok het lange eind van de Britse rentecurve met 20 basispunten hoger. De dertigjarige rente bevond zich plots nog maar op een zucht van de hoogste niveaus sinds 1998. Het legt eens te meer de gevoeligheid van markten bloot voor onhoudbare publieke financiën. De Verenigde Staten, waar het Huis zopas een belangrijke horde nam in de finale versie van Trump’s Big Beautiful Bill, weze gewaarschuwd.