Economische gevolgen van Amerikaanse tarieven voor Canada en Mexico


Donald Trump heeft tegen de verwachtingen in geen uitvoeringsbesluiten over handel ondertekend. Toch dreigde hij tijdens zijn inauguratieweek opnieuw met verschillende tariefverhogingen. Het meest concreet kondigde hij aan een algemeen tarief van 25% in te voeren op Mexicaanse en Canadese invoer. Beide landen zijn sterk afhankelijk van de handel met de VS en zullen hier duidelijk onder lijden. Maar ook de Amerikaanse economie zal ernstig worden getroffen. Hogere invoertarieven zullen naar verwachting de prijzen opdrijven en de consumentenbestedingen schaden. De Fed zal waarschijnlijk reageren door haar versoepelingscyclus te pauzeren en de rente langer op een restrictief niveau te houden, wat de investeringen zal schaden. Bovendien kunnen een sterkere dollar en vergeldingsheffingen Amerikaanse uitvoerders pijn doen. De economie van de EU zal voorlopig misschien minder te lijden hebben, maar nog steeds indirect, omdat de drie landen (de VS, Mexico en Canada) samen bijna een derde van het wereld-bbp voor hun rekening nemen.
Introductie
Donald Trump is met een knal het Witte Huis binnengekomen. De 45ste en 47ste president van de VS ondertekende op zijn inauguratiedag in totaal 26 uitvoeringsbesluiten. Die hadden betrekking op meerdere campagnebeloften, zoals het aanscherpen van de grensbeveiliging, het herstellen van de toegang tot TikTok, de oprichting van een departement dat de overheidsefficiëntiemoet verbeteren en het verlaten van de Wereldgezondheidsorganisatie en het klimaatakkoord van Parijs. Toch toonde de zogenoemde Tariff Man aanvankelijk merkbare terughoudendheid op het gebied van handel. Tarieven werden niet genoemd in de uitvoeringsbesluiten. Trump ondertekende alleen een presidentieel memorandum waarin hij vroeg om een herziening van oneerlijke handelspraktijken.
De markten haalden aanvankelijk opgelucht adem. Maar die opluchting was van korte duur. In latere toespraken en interviews herhaalde hij immers verschillende tariefdreigingen. Hij dreigde met een tarief van 100% op BRICS-landen als ze de dollar zouden ondermijnen. Hij dreigde er ook mee tarieven tot 100% te zullen heffen op China indien het land het niet eens zou worden over de mogelijke desinvestering van TikTok en de toestroom van fentanyl niet zou stoppen. Hij beloofde ook om de tarieven en sancties tegen Rusland te verhogen als het land geen einde zou maken aan de oorlog in Oekraïne. Verder herhaalde hij zijn dreigementen om de invoer uit Europa te belasten als de EU niet meer Amerikaanse energie zou kopen. Hij bekritiseerde ook de handelsoverschotten van de EU door te zeggen dat "de EU heel, heel slecht is voor de VS".
Zijn meest concrete en directe dreigementen waren echter gericht aan het adres van zijn twee buurlanden en handelspartners van de USMCA, Mexico en Canada. Trump kondigde tarieven van 25% aan op alle invoer uit beide landen met ingang op 1 februari. Beide landen hebben gezworen vergeldingsmaatregelen te zullen nemen mochten deze tarieven effectief worden ingevoerd.
Grote economische impact
Het invoeren van zulke hoge tarieven zou waarschijnlijk schadelijke economische gevolgen hebben. Dit geldt vooral voor Mexico en Canada. Beide landen zijn sterk afhankelijk van de handel met de VS. De uitvoer naar de VS is goed voor 27,4% en 20,6% van het Mexicaanse en Canadese bbp. Tarieven van deze omvang zouden in beide landen dus een recessie kunnen veroorzaken.
Maar ook de VS zou waarschijnlijk zwaar worden getroffen. Hoewel slechts ongeveer 11% van de consumentenbestedingen kan worden herleid naar ingevoerde goederen, komt een buitenproportioneel deel van de Amerikaanse invoer uit beide landen (23% samen, zie figuur 1). De invoering van een 25%-tarief zou de gemiddelde tarieven in de VS met 5,8 procentpunten verhogen (ervan uitgaande dat de handelsstromen ongewijzigd blijven).

Zo'n drastische tariefverhoging kan de prijzen opdrijven omdat bedrijven de kosten van de tarieven waarschijnlijk grotendeels zullen doorrekenen aan de consument. Bovendien zullen de tarieven Amerikaanse producenten isoleren van concurrentie, waardoor hun prijszettingsvermogen toeneemt. De Fed zal waarschijnlijk reageren door de rente langer hoger te houden om deze nieuwe inflatoire druk af te weren. In december sloeg de Fed al een duidelijk havikse toon aan, waarschijnlijk in anticipatie van door tarieven veroorzaakte inflatie. Deze hogere rentedruk zal in de nabije toekomst wegen op de Amerikaanse investeringen.
Hogere tarieven zullen naar verwachting niet alleen de Amerikaanse consumentenbestedingen en investeringen raken, maar ook de Amerikaanse uitvoer. Niet alleen zullen uitvoerders worden getroffen door vergeldingsheffingen, de dollar is vorig jaar ook sterker geworden in afwachting van tariefverhogingen (zie figuur 2). De VS is echter niet erg afhankelijk van uitvoer. De Amerikaanse uitvoer naar USMCA-landen is slechts goed voor 2% van het Amerikaanse bbp.

Invloed op Europa
Hoewel Europa in deze eerste fase van de handelsoorlog buiten schot lijkt te blijven, zal het waarschijnlijk toch indirect worden getroffen. De economieën van de USMCA zijn goed voor 31% van de wereldeconomie. Een vertraging daar zal waarschijnlijk wereldwijd een domino-effect veroorzaken.
Bovendien zijn de USCMA-landen belangrijke handelspartners voor de EU (zie figuur 3) en zal de EU dus de gevolgen ondervinden van de vertragende groei in Noord-Amerika. Lidstaten als Ierland, België, Nederland en Duitsland zullen meer impact ondervinden. Zuidelijke en Centraal- en Oost-Europese landen worden minder blootgesteld aan handel met de USMCA.

Conclusie
Donald Trumps eerste salvo in de handelsoorlog is gericht tegen zijn directe buren. Hoewel Canada en Mexico waarschijnlijk het meest te lijden zouden hebben onder zijn tariefverhoging van 25%, zou de Amerikaanse economie ook worden getroffen door hogere inflatie, hogere rentetarieven en lagere groei. Hoewel de EU gespaard blijft in deze eerste fase van de handelsoorlog, kan ze wel te maken krijgen met indirecte gevolgen. Dit geldt met name voor landen die meer blootgesteld zijn aan de USMCA, zoals Ierland, Nederland en België.