Centraal- en Oost-Europa

Centraal- en Oost-Europa

Meest recente Economisch Vooruitzichten voor Centraal- en Oost-Europa

Waarom zijn de reële lonen in Tsjechië sterker gedaald dan in de rest van Centraal-Europa?

De Tsjechische reële lonen bleven sterk achter op zowel het EU- als het Centraal-Europese gemiddelde. Hoewel de Tsjechische lonen de afgelopen drie jaar nominaal bovengemiddeld zijn gestegen (7,5% in 2023), zijn ze nog altijd relatief laag in vergelijking met hun regionale collega's - Polen en Hongarije. Hoewel alle economieën in de regio de voorbije twee jaar te maken kregen met een inflatie van meer dan 10%, werd het Tsjechische reële gezinsinkomen het zwaarst getroffen (zie figuur COE1).

Een verklaring kan simpelweg liggen in de zwakkere onderhandelingspositie van de Tsjechische vakbonden, die historisch gezien niet veel ervaring hebben met hogere inflatie. De sterke stijging van de Tsjechische winsten en hun aandeel in het bbp kan hiervoor als bewijs dienen.

Toch kan de zwakte van de vakbonden niet alles verklaren, aangezien de macht van de vakbonden in Tsjechië volgens OESO-cijfers niet significant verschilt van die in andere landen in de regio. En hoewel de winstgevendheid van het Tsjechische bedrijfsleven gemiddeld sterk is gestegen, is die stijging waarschijnlijk niet toe te schrijven aan de grootste Tsjechische werkgevers. Uit een analyse van de Tsjechische centrale bank (CNB) blijkt dat die in de verwerkende nijverheid immers duidelijk is achtergebleven. 

In vergelijking met 2019 lijken de belangrijkste factoren die Tsjechië onderscheiden in de regio een lagere productiviteit en een sterkere wisselkoers te zijn. De productiviteit is in Tsjechië harder getroffen door de combinatie van de coronapandemie en de energiecrisis. En als we ook rekening houden met de relatief sterkere Tsjechische kroon, vertaalt dat zich in de snelste groei van de nominale arbeidskosten per eenheid product in de regio, hoe sterk de daling van de binnenlandse reële lonen ook was (zie figuur COE2). Vooruitkijkend kan de situatie in Tsjechië verbeteren, aangezien de productiviteit cyclisch is en die in de regio kan inhalen tijdens een herstel.

Economische voorspellingen maart 2024

Tsjechië

  2023 2024 2025
Reëel bbp (gemiddelde jaarwijziging, in %) -0,4 1,4 3,1
Inflatie (gemiddelde jaarwijziging, geharmoniseerde CPI, in %) 12,1 2,3 2,5
Werkloosheidsgraad (Eurostat definitie, in % van beroepsbevolking, einde jaar) 2,8 3,3 3,2
Begrotingsaldo overheid (in % van bbp) -3,8 -2,5 -1,7
Bruto overheidsschuld (in % van bbp) 43,9 44,3 43,5
Saldo lopende rekening (in % van bbp) 1,2 0,9 1,0
Woningprijzen (Eurostat definitie, gemiddelde jaarwijziging in %, bestaande en nieuwe woningen -1,7 1,9 3,5
    21/3/2024

Slowakije

  2023 2024 2025
Reëel bbp (gemiddelde jaarwijziging, in %) 1,1 2,0 3,2
Inflatie (gemiddelde jaarwijziging, geharmoniseerde CPI, in %) 11,0 3,5 4,5
Werkloosheidsgraad (Eurostat definitie, in % van beroepsbevolking, einde jaar) 5,6 6,1 6,1
Begrotingsaldo overheid (in % van bbp) -6,1 -6,5 -6,0
Bruto overheidsschuld (in % van bbp) 57,5 58,5 60,0
Saldo lopende rekening (in % van bbp) -4,5 -3,5 -3,0
Woningprijzen (Eurostat definitie, gemiddelde jaarwijziging in %, bestaande en nieuwe woningen -2,0 0,2 3,5
    21/3/2024

Hongarije

  2023 2024 2025
Reëel bbp (gemiddelde jaarwijziging, in %) -0,7 2,3 3,6
Inflatie (gemiddelde jaarwijziging, geharmoniseerde CPI, in %) 17,0 4,3 4,0
Werkloosheidsgraad (Eurostat definitie, in % van beroepsbevolking, einde jaar) 4,2 3,9 3,6
Begrotingsaldo overheid (in % van bbp) -6,5 -4,9 -3,9
Bruto overheidsschuld (in % van bbp) 73,5 73,4 72,6
Saldo lopende rekening (in % van bbp) 0,3 0,3 0,6
Woningprijzen (Eurostat definitie, gemiddelde jaarwijziging in %, bestaande en nieuwe woningen 3,5 3,5 4,0
    21/3/2024

Bulgarije

  2023 2024 2025
Reëel bbp (gemiddelde jaarwijziging, in %) 1,9 2,3 3,0
Inflatie (gemiddelde jaarwijziging, geharmoniseerde CPI, in %) 8,6 4,2 3,0
Werkloosheidsgraad (Eurostat definitie, in % van beroepsbevolking, einde jaar) 4,3 4,2 4,0
Begrotingsaldo overheid (in % van bbp) -3,0 -3,0 -3,0
Bruto overheidsschuld (in % van bbp) 22,5 24,1 25,8
Saldo lopende rekening (in % van bbp) 0,3 -1,0 -0,5
Woningprijzen (Eurostat definitie, gemiddelde jaarwijziging in %, bestaande en nieuwe woningen 9,7 0,7 3,0
    21/3/2024

Andere voorspellingen en updates

Wereld

België

Ierland