Europese Commissie dreigt met rechtszaak tegen Duitsland
Institutionele onzekerheid sluimert allicht nog hele tijd
Het verdict van het Duits grondwettelijk hof vorige week blijft niet zonder gevolg. In dat oordeel plaatst Duitsland vraagtekens bij onder meer de proportionaliteit van de ECB’s opkoopprogramma van overheidsobligaties. Het eist meer uitleg binnen de drie maanden, anders stopt de Duitse Bundesbank de uitvoering van het Europees monetair beleid. Nochtans doorstond het zogenaamde PSPP in 2018 wél de toets van het Europees gerechtshof. En die instelling staat helemaal bovenaan in de hiërarchische ladder.
Dat een individuele lidstaat – en niet zomaar een – dat Europese oordeel in twijfel trekt, zorgt voor nervositeit in de Europese gelederen. Zoveel zelfs dat de voorzitster van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, gisteren met een rechtszaak tegen de grootste economie van de EU dreigde. Europese sancties – of het dreigen daarmee – is op zich niet ongewoon. Denk bijvoorbeeld aan Polen. Daar greep Europa in toen het de Poolse rechtsstaat ondermijnt zag. In casu gaat het over de sterkste economie van het blok en een uiterst belangrijk aspect van het Europees project, het monetair beleid. De betekenis daarvan is moeilijk te overschatten.
In de praktijk duurt het wellicht nog even vooraleer de EC formeel een rechtszaak opstart. Feit is echter dat deze nieuwe vorm van onzekerheid voor Europa wel zeer ongelegen komt. Het kampt al met onenigheid over de aanpak van de coronapandemie die voor een ongeziene economische ravage zorgt/zal zorgen. Als er al ooit een moment zou bestaan om project Europa aan een kritische toets te onderwerpen, is het zeker niet nu. Het Duitse manoeuvre riskeert bovendien gelijkaardige actie van andere landen, zij het over monetair beleid dan wel over andere Europese beleidsdomeinen . We denken dat deze institutionele onzekerheid nog een hele tijd bij ons zal blijven. Europese activa zullen hier waarschijnlijk de gevolgen van dragen, de euro in het bijzonder. De munt doet het vandaag al niet bijster goed in de nasleep van von der Leyen’s uithaal, ondanks het vrij positief algemeen sentiment. EUR/USD noteert in de buurt van 1,083/84. Het muntpaar fluctueert al enkele weken binnen een zijwaartse handelsband tussen 1,08 en 1,10. Er waren al nauwelijks redenen om op korte termijn een breuk hoger te verwachten. Het Duits-Europees juridisch steekspel houdt vooral de benedenkant van die handelsband kwetsbaar.