Buba’s Nagel zet krijtlijnen van nieuw beleidsinstrument uit
Nieuw programma botst op meer weerstand dan ECB tot nu toe liet uitschijnen
De voorzitter van de Duitse Bundesbank Nagel zette gisteren de puntjes op de ‘i’ tijdens een speech over de te volgen richting inzake monetair beleid. Dat kan de huidige inflatieopstoot, ook al is die voornamelijk aanbodgerelateerd, niet negeren. De aanhoudend snelle en steeds breder wordende prijsstijgingen (8,6% in juni) rukken de lang rond 2% verankerde inflatieverwachtingen stelselmatig los. In de mate dat dit doorsijpelt in de prijszetting van bedrijven en loononderhandelingen worden verwachtingen uiteindelijk realiteit. Dus moet en zal de ECB reageren. Sinds deze maand koopt Frankfurt geen overheidsobligaties meer aan op netto basis én gaat ze binnenkort van start met renteverhogingen. Nagel sluit niet uit dat de centrale bank tot een restrictief beleid moet overgaan.
In de praktijk zorgde het vooruitzicht op die monetaire normalisatie voor nervositeit. Rentes in kernlanden zoals Frankrijk en Duitsland gingen pijlsnel hoger. Veilig(er) overheidspapier wordt zo relatief interessanter in vergelijking met andere, bv. Zuid-Europese en met schulden overladen, landen waarvan de ECB de rentes jarenlang artificieel (te) laag hield. In een context van beleidsnormalisatie is er opnieuw ruimte voor meer marktconforme rentes en kredietrisicopremies (renteverschil met de Duitse referentie). Beide liepen in Italië, Spanje, Griekenland … in rotvaart op. De ECB vreest dat het de gelijke transmissie van het monetair beleid zal hinderen. Rentes mogen stijgen, maar de beweging tussen de lidstaten onderling moet proportioneel zijn. Dus gaf ze de bollebozen in Frankfurt de opdracht om een nieuw beleidsinstrument te creëren om dit indien nodig te bewerkstelligen. Markten gingen nogal vlotjes mee met het idee dat de ECB er opnieuw staat als redder in nood. Perifere kredietrisicopremies vielen ondertussen tientallen bpn terug.
Het duurde lang vooraleer de monetaire haviken zich in het debat roerden. Nagel beet gisteren de spits af. Hij zette enkele duidelijke lijnen uit. Een nieuw instrument kan volgens hem pas als er drie voorwaarden zijn voldaan
1. Oplopende kredietrisicopremies zijn fundamenteel onverantwoord en het gevolg van een overdreven marktreactie …
2. … wat leidt tot een verstoorde transmissie van het monetair beleid …
3. … waardoor de ECB gehinderd wordt in het bereiken van de doelstelling: prijsstabiliteit
Wil de ECB er dan effectief mee aan de slag, dan moeten volgens Nagel nog eens drie vinkjes gezet:
1. De toepassing mag de algemene richting van het monetair beleid (van ondersteunend naar minstens neutraal) niet doorkruisen. Als het dat wel doet, moet dit gecorrigeerd worden
2. Het moet passen in het mandaat van de ECB: er mogen enkel monetaire (en geen fiscale) overwegingen spelen
3. Niets voor niets: Nagel wil voorwaarden voor fiscale orthodoxie inbouwen
De boodschap van Nagel staat in schril contrast met wat verschillende ECB-gouverneurs de afgelopen weken brachten. Dat de ECB zonder meer nieuwe programma’s uit de grond kan en zal stampen waarmee ze vooral de zwakkere lidstaten afschermt, botst op meer interne dissidentie dan de ECB tot nog toe liet uitschijnen. De voorwaarden die de Buba-voorzitter vooropstelt zijn ook niet allemaal even makkelijk te kwantificeren/implementeren. Hoe meet je of oplopende kredietrisicopremies fundamenteel verantwoord zijn of niet? De fiscale voorwaarden zullen de kandidaat-steungenieters dan weer niet appreciëren. Dit is een van de redenen waarom landen destijds nooit voor het OMT van Draghi appliceerden. Gelukkig volstond de loutere belofte/aankondiging van het instrument van de ex-ECB voorzitter toen om de gemoederen te bedaren. Maar of dat deze keer opnieuw lukt …