VS toch niet zo “great” als president Trump beweert?

Economische Opinie

President Trumps nieuwe verkiezingsslogan, “Keep America great”, impliceert dat alles geweldig gaat in de VS en dat hij dat ook zo zal houden als hij bij de presidentverkiezingen volgend jaar opnieuw wordt verkozen. Toch is alles niet rozengeur en maneschijn in het land. Vooral op socio-economisch vlak - inkomensongelijkheid en armoede, gezondheidszorg, onderwijs, enz. – kampt de VS met een aantal aanhoudende structurele zwakheden ondanks de lange periode van macro-economische groei waarin de VS zich bevindt. Die slechte socio-economische prestaties vormen op langere termijn ook een bedreiging voor de macro-economische groei. De structurele problematiek vergt oplossingen met een langetermijnfocus. “Make America great for everyone” zou dus misschien een betere campagneslogan geweest zijn voor president Trump…

 

Keep America great” is de slogan waarmee huidig Amerikaans president Donald Trump de verkiezingen die over een jaar plaatsvinden, hoopt te winnen. Vier jaar geleden wat die leuze nog “Make America great again”. De president beweert dus dat nu alles geweldig gaat in de VS en dat hij diegene is die dat ook zo al houden als hij opnieuw wordt verkozen. Hoewel het in het Witte Huis ongetwijfeld aangenaam vertoeven is, is een bredere kijk nodig om te beoordelen of het voor de ganse Amerikaanse bevolking wel zo “great” is als president Trump doet uitschijnen.  

Macro-economische topprestaties

Op macro-economisch vlak doet de Amerikaanse economie het nog altijd goed. Na de financiële crisis startte in 2009 de langstdurende economische groeiperiode ooit. De reële bbp-groei bleef, met uitzondering van 2016, steeds boven de potentiële groei. Bovendien kwam daar vorig jaar nog een extra boost bij door de belastinghervorming en budgettaire stimulusmaatregelen ingevoerd door de Trump-regering. Ook het reële bbp per hoofd van de bevolking groeide sterk, zij het aan een iets trager tempo dan het reële bbp. Als het van president Trump afhangt, is het einde van deze lange groeiperiode nog niet in zicht. Het begrotingsvoorstel dat Trump eerder dit jaar publiceerde, veronderstelt een gemiddelde jaarlijkse bbp-groei van 3% tussen 2018 en 2029. Dat scenario lijkt ons onwaarschijnlijk. De Amerikaanse economie bevindt zich immers in een laat-cyclische fase (zie ook KBC Economische Vooruitzichten oktober 2019). In de context van de handelsoorlog en een verslechterde internationale economische omgeving, verwachten we eerder een vertraging van de gemiddelde jaargroei tijdens de komende jaren. Ook internationale instanties zoals de OESO en het IMF delen die mening.

Socio-economische teleurstellingen

Hoewel de macro-economische groei het voorbije decennium sterk bleef, verbergt dit plaatje de povere prestaties op sociaal-economisch vlak. De VS kampen al lange tijd met een aantal structurele uitdagingen, die onder het bewind van President Trump zeker niet kleiner zijn geworden. Zo blijft gezondheidszorg een pijnpunt in de VS. Ondanks het feit dat de Amerikaanse uitgaven voor gezondheidszorg per capita relatief hoog liggen, ligt de levensverwachting er aanzienlijk lager dan in vergelijkbare ontwikkelde landen. Volgens OESO-cijfers is de levensverwachting bij geboorte in de VS 78,6 jaar, terwijl die in bijvoorbeeld het VK op 81,3 jaar ligt en in Japan zelfs op 84,2 jaar. De gezondheidszorguitgaven zijn hoog, maar de resultaten dus niet navenant. De belangrijkste reden1 voor de hoge uitgaven zijn bovengemiddelde prijzen voor geneesmiddelen en medische dienstverlening door dokters. Daarnaast liggen ook de administratieve kosten in de gezondheidssector erg hoog. Een positieve evolutie is de halvering van het percentage van de bevolking zonder ziekteverzekering tijdens het voorbije decennium. Dat was voornamelijk te danken aan de Affordable Care Act die Trumps voorganger, president Obama, in 2010 invoerde. President Trump heeft evenwel al meermaals zijn ongenoegen geuit over die wetgeving. De positieve gevolgen ervan zijn dus zeker niet aan hem te danken.

Ondanks de economische expansie en daarmee gepaard gaande gunstige arbeidsmarktomstandigheden, ligt de armoedegraad in de VS nog steeds hoog. Gedefinieerd als het percentage van de bevolking met een inkomen na belastingen en transfers onder 50% van het mediaaninkomen, is de armoedegraad 17,8% (cijfers voor 2016, OESO). Ter vergelijking: De armoedegraad in de VS is de hoogste van de OESO-landen en zo’n 12,4 procent punt hoger dan in Denemarken en IJsland die als laagste in de ranking staan. Ook op vlak van inkomensgelijkheid doet de VS het niet goed. De Gini-coëfficiënt is bij de hoogste van de OESO-landen. Ook de verhouding van de bovengrenswaarde van de negende inkomensdeciel - d.w.z. de 10% van de bevolking met het hoogste beschikbare inkomen - tot die van de bovengrenswaarde van de eerste deciel (P90/P10 ratio) behoort voor de VS tot de top drie onder de OESO-landen.

Bovendien is er op vlak van onderwijs nog verbetering mogelijk. De totale uitgaven voor onderwijs liggen internationaal vergeleken erg hoog in de VS. Voor hoger onderwijs zijn de uitgaven als percentage van het bbp zelfs de hoogste van alle OESO-landen. Dit vertaalt zich evenwel niet in relatief betere onderwijsresultaten vergeleken met andere OESO landen. Op de subcategorieën van het PISA2 onderzoek (2015) scoren Amerikaanse scholieren ver onder het OESO-gemiddelde voor wiskunde en slechts beperkt boven het OESO-gemiddelde voor lezen en wetenschappen. 46,4% van de bevolking tussen 25 en 64 jaar heeft een diploma hoger onderwijs in de VS. Dat is aanzienlijk meer dan het OESO-gemiddelde (37,7%), maar ook merkelijk minder dan in Canada dat aan de OESO-top staat met een aandeel van 56,7%.
 

Macro-economische gevolgen

De slechte socio-economische cijfers vormen op langere termijn ook een bedreiging voor de macro-economische groei. Sommige mensen kunnen zich geen medische behandeling veroorloven door de hoge gezondheidszorgkosten waardoor mogelijk hun productiviteit afneemt. Daarnaast heeft een lage inkomensgelijkheid een negatieve impact op de consumptie door huishoudens. Armoede leidt bovendien tot minder kansen en middelen en vaak tot een lagere arbeidsparticipatie. Bovendien heeft de exorbitant hoge prijs voor het hoger onderwijs in de VS geleid tot een enorme schuldenlast voor studenten, waardoor de jongere generaties hun uitgaven beperken en zaken zoals de aankoop van een huis uitstellen.

Niet iedereen heeft in dezelfde mate kunnen genieten van de goede macro-economische prestaties tijdens het voorbije decennium. De structurele socio-economische problemen zijn moeilijk volledig op te lossen tijdens een presidentiële ambtstermijn van vier jaar. Ze vergen immers oplossingen met een langetermijnfocus. De voorbije jaren is president Trump er evenwel ook niet in geslaagd om een kentering te bewerkstelligen. Zo daalde de levensverwachting verder en nam de Gini-coëfficiënt toe in de voorbije jaren. Verschillende studies toonden ook aan dat de belastinghervorming die in 2017 werd ingevoerd, vooral voordelig was voor de hogere inkomensklassen. Op socio-economisch vlak is de VS dus zeker niet aan een fantastisch parcours bezig. “Make America great for everyone” zou misschien een betere campagneslogan geweest zijn voor president Trump.

 

Voetnoten

1 Bron: Papanicolas I., Woskie L. and Jha A. (2018), “Health Care Spending in the United States and Other High-Income Countries”, Journal of the American Medical Association (March 13,2018).

2 Het PISA-onderzoek (Programme for International Student Assessment) is een driejaarlijks onderzoek van de OESO dat peilt naar de prestaties van 15-jarige schollieren op wiskunde, leesvaardigheden en wetenschappen.

Disclaimer:

Alle meningen in deze KBC Economische Opinies vertegenwoordigen de persoonlijke mening van de auteur(s). Noch de mate waarin de voorgestelde scenario’s, risico’s en prognoses de marktverwachtingen weerspiegelen, noch de mate waarin zij in de realiteit zullen tot uiting komen, kunnen worden gewaarborgd. De gegevens in deze publicatie zijn algemeen en louter informatief. Ze mogen niet worden beschouwd als beleggingsadvies. Duurzaamheid maakt deel uit van de algemene bedrijfsstrategie van KBC Groep NV (zie https://www.kbc.com/nl/duurzaam-ondernemen.html). We houden rekening met deze strategie bij de keuze van de onderwerpen voor onze publicaties, maar een grondige analyse van de economische en financiële ontwikkelingen vereist het bespreken van een bredere waaier aan onderwerpen. Deze publicatie valt niet onder de noemer ‘onderzoek op beleggingsgebied’ zoals bedoeld in de wet- en regelgeving over de markten voor financiële instrumenten. Elke overdracht, verspreiding of reproductie, ongeacht de vorm of de middelen, van de informatie is verboden zonder de uitdrukkelijke, voorafgaande en schriftelijke toestemming van KBC Groep NV. KBC kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de juistheid of de volledigheid ervan.

Gerelateerde publicaties

Shutdown en schuldplafond zetten zenuwen op scherp in de VS

Shutdown en schuldplafond zetten zenuwen op scherp in de VS

Amerikaanse woningmarkt: stijgende prijzen ontmoeten stijgende rente

Amerikaanse woningmarkt: stijgende prijzen ontmoeten stijgende rente

Republikeinse overwinning waarschijnlijk door toenemende economische bezorgdheid

Republikeinse overwinning waarschijnlijk door toenemende economische bezorgdheid

Overloopeffect maskeert ‘echte’ groei Belgische economie

Overloopeffect maskeert ‘echte’ groei Belgische economie