Fitch kent geen genade meer met België

Begin februari verleende kredietbeoordelaar Fitch België nog gratie met een ongewone verlenging van de negatieve outlook op de AA- rating. De prille regering en begrotingsopmaak lagen in balans met het principe dat ratingbedrijven uiterlijk twee jaar na de invoering van zo’n richtinggevende outlookwijziging (positief of negatief) beslissen over het al dan niet overgaan tot actie. De Belgische rating lag al sinds maart 2023 op het kapblok. Op uitgerekend vrijdag de dertiende viel het mes. Voor het eerst ooit valt de Belgische rating van de dubbel A- naar de single A-categorie, of van hoog investeringswaardig naar de betere middenmoter. De andere twee toonaangevende kredietbeoordelaars, Moody’s en S&P, hanteren voorlopig nog een Aa3 (equivalent aan AA-) en AA rating voor België. Bij beiden is de outlook negatief.
Het onhoudbare pad van de publieke financiën ligt aan de basis van de beslissing. Eenzelfde lot was eerder Frankrijk (eind vorig jaar) en de VS (vorige maand) beschoren. Sinds de Covid-pandemie volgde een dramatische achteruitgang van een al zwakke startpositie. Met de huidige beleidsinitiatieven vreest Fitch vooral aanmodderen eerder dan het gat sluiten richting de Maastricht-doelstelling van een begrotingstekort van maximaal 3% van het BBP. Er staan vooral vraagtekens bij de terugverdieneffecten van een aantal structurele maatregelen. Die zijn goed voor bijna één derde van het bezuinigingspakket deze ambtstermijn (€29.5 miljard). Het zwaartepunt van de inspanningen ligt bovendien naar het einde toe wat onzekerheid en implementatierisico’s vergroot. Vergrijzingskosten, defensie-uitgaven en rentelasten zijn andere kostelijke pijnpunten. Concreet verwacht Fitch dit jaar een tekort van 5.5% van het BBP (tov 4.5% vorig jaar). De volgende jaren blijft het schommelen rond 5%. In het begeleidend communiqué benadrukt ze fijntjes dat het gemiddelde tekort van single A-landen historisch 2.6% bedroeg (dubbel A: 1%). De Belgische schuldgraad stijgt naar verwachting van 104.7% van het BBP eind 2024 verder door richting >110% eind 2026. Ook nadien blijft de trend stijgend.
De lagere kredietscore is niet enkel een prestigeprobleem. We verwachten dat ze zal leiden tot een verdere stijging van de Belgische kredietrisicopremie bovenop de risicovrije swaprente. Op een looptijd van 10-jaar bedraagt die premie vandaag 55 basispunten. We verwachten dit jaar een beweging richting en boven de huidige jaartop van 73 basispunten. Het zijn de hoogste niveaus sinds de nasleep van de Europese schuldencrisis in 2012. De Belgische 10-jaar rente zelf kan in eerste instantie op zoek naar de 2023-top van 3.7%. Onze motivatie blijft dezelfde. Sinds de inflatie-opstoot in 2021-2022 eindigde de heerschappij op de rentemarkt van een accomoderend monetair beleid. Zonder rugdekking van koopgrage centrale bankiers verschuift de vraag-aanbodbalans met een terugkeer van risicopremies om expansieve begrotingen te financieren.
Mathias Van der Jeugt, KBC Marktenzaal
Risicopremie bovenop 10j swaprente: Duitsland (groen), België (oranje) en Frankrijk (blauw)
