Woekerspook nekt Nederlandse verzekeraars

Eergisteren oordeelde een rechter van Hof van Beroep in Den Haag in de massaclaimzaak van de Vereniging Woekerpolis. En dat viel slecht voor de Nederlandse verzekeraars, want die zouden volgens het tussentijdse arrest in de zogeheten “woekerpolissen” meer informatie hebben moeten verstrekken aan klanten. En net daarom lijkt er geen contractuele basis te bestaan voor het aanrekenen van bepaalde kosten, die als “té hoog bestempeld” worden.

Ook waren twee clausules in de polisvoorwaarden omtrent de kosten volgens het gerechtshof oneerlijk. Verder werd eergisteren ook een gelijkaardig arrest geveld over de Aegon-polissen, die na de overname van ASR een impact kunnen veroorzaken. Niet verwonderlijk, dus, dat de beurskoersen van verzekeraars NN en ASR bijna 20% afkalfden.

De woekerpolisaffaire sleept al jaren aan. De term verwijst naar beleggingsverzekeringen met hoge, verborgen kosten die niet doen wat de verkoper beloofd heeft. De verzekeringen werden afgesloten in de jaren negentig tot en met 2006, vaak voor de aflossing van een hypotheek of als aanvulling op het pensioen. Dat de kosten van dit soort product riskeerden op te lopen is geen nieuw nieuws, want al in 1995 werd voor dergelijke gevaren van de beleggingsverzekering gewaarschuwd.

Concreet wordt verzekeraars verweten dat ze onterecht hoge kosten in hebben gehouden van de inleg, kosten waarover de polishouder niet altijd even duidelijk werd geïnformeerd. De polishouders zagen en zien hierin een argument om verzekeraars aansprakelijk te stellen. En net daarover wordt al jarenlang gebakkeleid. En die kosten hebben onder meer betrekking op aan de tussenpersoon uitgekeerde provisies, incassokosten, administratiekosten en beheerkosten, maar ook over de hoogte van de overlijdensrisicopremie en het hefboom- en inteereffect. Een hele boterham.

Maar het duurde tot in 2006 vooral dat inzicht ook tot bij het grote publiek doorsijpelde. Claimorganisaties als Woekerpolis.nl en Wakkerpolis proberen gedupeerden sindsdien te verenigen om schadevergoedingen te krijgen van de verzekeringsmaatschappijen.

Verschillende rechtbanken hebben sindsdien en tot dusver verschillend geoordeeld: in een aantal gevallen is de verzekeraar in het gelijk gesteld, in een aantal gevallen de gedupeerde. Naast de uitspraak over de hoge kosten werd ook gemeld dat NN ook nagelaten om klanten te waarschuwen voor het hefboom- en inteereffect, iets dat “de groep wel had moeten doen”.

Ook verzekeraar ASR kwam stevig onder druk te staan. Begin dit jaar kreeg de groep nochtans in grote lijnen gelijk bij de rechtbank in een zaak over de woekerpolissen. De informatieplicht werd toen “niet geschonden door klanten niet te informeren over het zogeheten 'crashrisico', het 'Fata Morgana-effect' en het hefboomeffect van bepaalde beleggingsverzekeringen”.

Niettemin werden er bij het ABC Spaarplan van ASR wel degelijk te veel administratiekosten aangerekend. Maar gisteren stelde het gerechtshof dat ook het bij het toenmalige Aegon-product Fundplan de fondskosten niet overeengekomen werden. Die zaak werd eerder dus al afgewikkeld, maar kan nu opnieuw worden opgepakt. Dat heeft geen rechtstreekse impact op Aegon, want die verkocht de woekerpolissen aan de Nederlandse tak van ASR. Wel heeft Aegon een belang van 30% in het kapitaal van ASR, waardoor diens koersval van gisteren indirect werd vertaald in een koersval voor Aegon.

Belangrijk in dit verhaal dat ondertussen al decennia lang de gemoederen bedaart is de factor “tussentijds”, want eerder rechterlijke uitspraken waren wel degelijk het voordeel van de verzekeraars. Dat was bijvoorbeeld nog het geval op 11 februari 2023 toen de Hoge Raad de verzekeraars in het gelijk stelde. Maar tegen die uitspraak werd beroep aangetekend en is het dat beroep dat gisteren de langlopende zaak een nieuwe wending heeft gegeven.

Wordt vervolgd, zoveel is duidelijk. In dat kader is de overwinning van eergisteren niet noodzakelijk ook die van overmorgen.
 

Vereniging Woekerpolis.nl vertegenwoordigt naar eigen zeggen honderdduizenden ontevreden klanten in zaken tegen NN, Aegon, ASR, Reaal en Achmea. Het is nog veel te vroeg om te bepalen wat de kostprijs op het einde van de wilde juridische rit nu effectief zal zijn. Feit is wel dat NN Groep gisteren meer dan 2 miljard beurswaarde kwijtspeelde, terwijl andere verzekeraars zoals ASR eveneens een groter risico lopen om effectieve compensaties te moeten betalen.

In de markt circuleren cijfers tot 400 miljoen euro voor NN Groep en 500 miljoen euro voor ASR, al hangt dat natuurlijk sterk af van het verdere verloop en van de vraag wie er recht zou kunnen hebben op zo’n compensatie: de polishouders die zich aansloten bij onder meer Woekerpolis.nl, of kunnen nu aan diegene die tot nu toe aan de zijlijn stonden aansluiten. Een onderzoek uit het verleden bepaalde dat mogelijk tot 700.000 Nederlandse klanten als gedupeerd zouden kunnen worden aanzien.
 

Voor KBC Securities zegt het tussentijds arrest dat “Woekerpolis.nl hier en daar misschien wel een punt heeft”, maar zegt het even zo goed niets over een eventuele schadevergoeding of de hoogte daarvan. Het is zelfs geen de facto veroordeling van NN Groep.

Er was gisteren trouwens een gelijkaardig arrest over de Aegon polissen, die na de overname van ASR daar een impact kunnen veroorzaken. Ook daar gaat het Hof mee op een aantal punten, namelijk dat er niet genoeg duidelijkheid gegeven was aan verzekeringsnemers, echter zonder verder in detail te treden.

Dat Woekerpolis.nl een artikel publiceerde met als klinkende titel “Een mokerslag voor NN” werd gretig overgenomen door verschillende media, maar dat is zacht uitgedrukt dus “sterk overdreven”. Onze analist geeft daarom mee dat nu anderhalf jaar wachten is tot ook cassatie een uitspraak doet. Pas vanaf dat moment start de onderhandeling voor een eventuele compensatie regeling, die op zijn beurt ook nog snel een paar jaar kan duren. Op die manier komt 2030 in zicht voor u het goed en wel beseft. Er zal nog veel water langs het Damrak vloeien eer er dus een finale afsluiter zal zijn.

KBC Securities heeft een ongewijzigd koersdoel van 55 euro, met “Kopen”-advies. Onderstaande tabel geeft de huidige verwachtingen weer, waarbij we aanstippen dat de koersgegevens voor onder meer het dividendrendement gebaseerd zijn van voor de koersval van gisteren.