Dreigend wereldwijd kopertekort kan Net Zero vertragen

De vraag naar koper neemt al enige tijd toe, gedreven door de adoptie van schone technologie en de overgang van fossiele brandstoffen. Rooskleurige vooruitzichten voor het metaal hebben ook grote investeringen in de industrie gelokt, wat is uitgegroeid tot een brede pijplijn van toekomstige projecten. Ondanks de hernieuwde belangstelling zal het aanbod waarschijnlijk nog steeds onvoldoende zijn om aan de stijgende vraag te voldoen. Recente productieverlagingen en klimaatactivisme hebben de kans op een grote kloof tussen vraag en aanbod in de komende jaren alleen maar vergroot.

Koper wordt vaak 'het metaal van de energietransitie' genoemd, omdat het een cruciaal metaal is voor verschillende technologieën die de opwarming van het klimaat helpen verminderen. Koper is makkelijk vervormbaar en een uitstekende geleider van warmte en elektriciteit, waardoor het metaal bij uitstek is voor het elektrificeren van onze industrie, energieproductie en transport. Daarom wordt meer dan 60% van al het geraffineerde koper gebruikt in elektrische bedrading. 

Als de wereld voorgoed van fossiele brandstoffen af wil, is er veel koper nodig. De opwekking van schone energie uit zon en wind heeft een koperverbruik dat doorgaans 4-6 keer hoger is dan dat van fossiele brandstoffen. Hetzelfde geldt voor elektrische voertuigen, die vele malen meer koper nodig hebben dan traditionele ICE-auto's. Omdat schone energiebronnen in de toekomst een groter deel van de energiemix zullen innemen, zal de vraag naar koper voortaan structureel hoger zijn.

Het aanbod daarentegen blijft krap en vatbaar voor verstoringen die de markt in een tekort kunnen duwen. De kopervoorziening kreeg zijn eerste klap toen de regering van Panama begin december besloot haar grootste kopermijn te sluiten. De Cobre Panama-mijn werd in 2013 via een overname overgedragen aan de Canadese mijnbouwer First Quantum Minerals en is sinds 2019 volledig operationeel. Vorige maand kwam de mijn in het vizier van milieuactivisten nadat het Panamese Congres had besloten de concessie van de mijn te verlengen.

De beslissing veroorzaakte verhitte reacties op sociale media, waaronder oproepen van klimaatactiviste Greta Thunberg en Hollywood-ster Leonardo DiCaprio die hun volgers waarschuwden voor onomkeerbare milieuschade en First Quantum ervan beschuldigden het contract ten onrechte te hebben gekregen. De protesten escaleerden in de daaropvolgende dagen en wegblokkades leidden effectief tot een sluiting van de stad voor meerdere dagen. De Panamese regering gaf uiteindelijk toe en besloot de concessie van 20 jaar ongrondwettelijk te verklaren. De sluiting van de Cobre-mijn - die op volle capaciteit een van de grootste kopermijnen ter wereld zou zijn - betekent dat vanaf 2024 350 metrische ton koperproductie verloren zal gaan, of ongeveer 1,7% van het wereldwijde aanbod.

Terwijl de markt het nieuws aan het verwerken was dat een van de grootste mijnen zou sluiten, liet het Britse mijnbouwbedrijf Anglo American nog een bom vallen door aan te kondigen dat het zijn koperproductie in 2024 sterk zal verminderen vanwege operationele problemen. Eerder hadden sommige van zijn collega's, zoals Rio Tinto en Southern Copper, ook hun productieverwachtingen verlaagd.

In totaal zullen deze verlagingen het komende jaar ongeveer 250 metrische ton van de wereldwijde productie wegnemen. Het laat eens te meer zien hoe complex een industrie is en dat politieke agenda's of geopolitiek vaak belangrijker zijn dan de vraag.

Deze ongunstige gebeurtenissen zetten de toch al zeer krappe marktbalans nog meer onder druk. De komende jaren zouden een tijd van overvloed zijn voor koper, dankzij een reeks grote nieuwe projecten die over de hele wereld van start gaan. De verwachting in het grootste deel van de industrie was een comfortabel overschot voordat de markt later dit decennium weer krapper wordt, wanneer de stijgende vraag naar elektrische voertuigen en infrastructuur voor hernieuwbare energie botst met een gebrek aan nieuwe mijnen. In plaats daarvan heeft de mijnbouwindustrie benadrukt hoe kwetsbaar het aanbod kan zijn - of het nu gaat om politieke en sociale tegenstand, de moeilijkheid om nieuwe activiteiten te ontwikkelen of gewoon de dagelijkse uitdaging om rotsen van diep onder de aarde omhoog te trekken.

De verwachte tekorten zijn daarom naar voren gehaald en experts zien de markt al in 2025 met een aanzienlijk tekort kampen. Mocht de wereldwijde vraag bovendien een extra impuls krijgen door een herstel van de Chinese economie, dan zou de situatie nog nijpender kunnen worden en zouden de koperprijzen wel eens boven het niveau van 10.000 dollar per metrische ton kunnen uitkomen. Zoals het er nu naar uitziet, zal koper de komende vijf jaar een perfecte storm doormaken met een stijgende vraag als gevolg van elektrificatie en een aanbod dat niet kan worden bijgehouden als gevolg van jarenlange onderinvestering, operationele productieverlagingen en milieuproblemen.