Britse economie vecht tijdelijk terug tegen brexit

De Britse economie presteerde opvallend sterk op het einde van 2017. Dit bewijst dat de Britse economie weerbaar is in moeilijke tijden. De Britse export profiteert van de internationale hoogconjunctuur, terwijl de Britse inflatie enigszins daalde. Op langere termijn blijven er evenwel structurele uitdagingen voor de Britse economie, vooral op het vlak van productiviteitsgroei, herindustrialisatie, internationale economische integratie en het verminderen van de inkomensongelijkheid.

Vele studies trachten na te gaan welke impact brexit heeft op het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Die studies kijken vooral naar de langetermijneffecten van een hertekende handels- en investeringsrelatie. Diverse scenario’s liggen op tafel, want niemand kent de exacte uitkomst van de lopende brexit-onderhandelingen. Zo gaf een recent gelekt rapport, besteld door de Britse regering, aan dat brexit hoe dan ook een negatieve impact zal hebben op de Britse economie. Alleen een zachte brexit zou de impact nog kunnen milderen.

Terwijl de toekomst onzeker blijft, weten we wel dat brexit nu al een economische impact heeft. Die impact is vooral het gevolg van de depreciatie van het Britse pond ten opzichte van de euro sinds het brexit-referendum in combinatie met toegenomen onzekerheid tijdens de onderhandelingsperiode. Als we kijken naar de gevolgen voor de Britse economie, heeft die depreciatie zowel positieve als negatieve effecten. De Britse exporteurs kunnen profiteren van een betere concurrentiepositie op internationale markten, maar de Britse consumenten betalen meer voor ingevoerde producten. Door de hogere importprijzen werd de positieve groeibijdrage van de export geneutraliseerd en steeg de Britse inflatie (CPI) in het najaar van 2017 tot 3%. Dat ligt aanzienlijk boven de 2%-inflatiedoelstelling van de Bank of England (BoE). Als reactie greep de BoE dan ook al een aantal keer in. In November trok ze haar beleidsrente op en eerder deze week waarschuwde de voorzitter van de BoE voor verdere monetaire verstrakkingen.

De reële groei van de Britse economie leed in 2017 onder het dalende consumentenvertrouwen en de oplopende inflatie. We zagen een duidelijke daling in de kwartaalgroeicijfers waardoor het Britse groeitempo zakte onder dat van de Eurozone. Het was al enkele jaren geleden dat de Eurozone het beter deed dan het VK. Door de blijvende onzekerheid rond brexit werd algemeen aangenomen dat de Britse economie het op korte termijn nog moeilijk(er) zou krijgen. Maar wat blijkt: het laatste kwartaal van 2017 leverde een - weliswaar beperkte - groeiversnelling op. Met een kwartaalgroei van 0,6% tegenover 0,5% in de twee voorgaande kwartalen, kan men moeilijk spreken van een algemene heropleving. Het blijft evenwel een opmerkelijke prestatie die aangeeft dat de Britse economie weerbaar is en blijft. Daarenboven bevindt de werkloosheid zich op een historisch laagtepunt.

Cruciale vraag is of deze opwaartse beweging aan het einde van 2017 werd gedreven door fundamenteel betere economische prestaties of dat deze heropleving slechts tijdelijk was. Allereerst blijkt dat ook de inflatie licht daalde tot 3% in december 2017 van 3,1% een maand eerder. De reële groeiverbetering lijkt dus gewoon het gevolg van een vertragende inflatie. Toch zien we ook structurele verbeteringen. Enerzijds blijkt de Britse economie mee te profiteren van de wereldwijde expansie. Dat blijkt uit de verdere toename in de Britse export ondanks enig herstel in het Britse pond. Anderzijds versnelt de Britse loongroei die via een hoger beschikbaar inkomen de consumptiegroei bevordert.

Die loonevolutie is allicht wat de Bank of England het meest zorgen baart. Hogere lonen vertalen zich op termijn in principe in hogere prijzen waardoor de inflatie opnieuw zal versnellen in de loop van 2018. Vandaar de duidelijke taal van de BoE dat zij klaarstaat om de rente sneller te verhogen indien nodig. Een meer restrictief Brits monetair beleid lijkt daardoor in aantocht. Die monetaire beslissing zet mogelijk dan weer een domper op de nominale groeiverwachtingen. Hierdoor blijven we voorzichtig in onze economische vooruitzichten voor de Britse economie. Zolang het inflatiegevaar niet geweken is, dreigt elke nominale groeiverbetering teniet te worden gedaan. Dit ofwel onmiddellijk door de hogere inflatie, ofwel op termijn door een restrictief monetair beleid. Intussen is de hogere loongroei wel positief nieuws voor de Britse gezinnen die hun koopkracht opnieuw zien toenemen. Het is vooral een compensatie voor het koopkrachtverlies veroorzaakt door de depreciatie van het Britse pond. En dit is vooral voor de lage inkomenscategorieën een levensnoodzakelijke ingreep. Dat toont nogmaals aan dat sterke wisselkoersbewegingen macro-economisch netto weinig renderen voor een open economie die importafhankelijk is.

Om de Britse economie structureel te versterken zijn andere maatregelen nodig. De lage Britse arbeidsproductiviteit in vergelijking met andere westerse economieën is al lang een structureel probleem (figuur 1). In de loop van 2017 verbeterde weliswaar de productiviteitsgroei, wat opnieuw wijst op een sterke weerstand van de Britse economie in onzekere brexittijden maar de stijging is onvoldoende om de achterstand snel weg te werken. Dit wordt een uitdaging voor het langetermijnbeleid. Hetzelfde geldt voor de herindustrialisatie van de Britse economie. Ondanks de stijging van de Britse export, groeide ook het handelsbalanstekort. Door een gebrek aan Britse industriële producten blijft het VK aangewezen op buitenlandse producten, zelfs bij substantiële prijsstijgingen. Exportgroei kan helpen het handelsbalanstekort te verkleinen, maar dat vergt een verbeterde toegang tot de internationale markten of… een sterke integratie met de EU. Tot slot is de toenemende inkomensongelijkheid een pijnlijk feit. Uit nieuwe cijfers voor het fiscale jaar 2017 blijkt dat de inkomensverdeling voor de Britse gezinnen sterk vertekend is naar de lagere inkomens (figuur 2). Met andere woorden, heel wat Britse gezinnen hebben het financieel niet breed. In periodes van economische aanpassingsprocessen, zoals het afgelopen jaar, zijn de laagste inkomenscategorieën het meest kwetsbaar.

Brexit stelt de Britse economie duidelijk op de proef. Ondanks structurele uitdagingen bewijst de recente heropleving dat de Britse economie weerbaar is in moeilijke tijden. Op korte termijn verwachten we niettemin dat de Britse economie zal blijven lijden onder de gevolgen van het hele brexit-proces. Een degelijk akkoord met de EU moet de onzekerheid wegnemen. Een constructief akkoord moet ervoor zorgen dat de Britse en Europese economieën elkaar kunnen blijven ondersteunen.

Disclaimer:

Alle meningen in deze KBC Economische Opinies vertegenwoordigen de persoonlijke mening van de auteur(s). Noch de mate waarin de voorgestelde scenario’s, risico’s en prognoses de marktverwachtingen weerspiegelen, noch de mate waarin zij in de realiteit zullen tot uiting komen, kunnen worden gewaarborgd. De gegevens in deze publicatie zijn algemeen en louter informatief. Ze mogen niet worden beschouwd als beleggingsadvies. Duurzaamheid maakt deel uit van de algemene bedrijfsstrategie van KBC Groep NV (zie https://www.kbc.com/nl/duurzaam-ondernemen.html). We houden rekening met deze strategie bij de keuze van de onderwerpen voor onze publicaties, maar een grondige analyse van de economische en financiële ontwikkelingen vereist het bespreken van een bredere waaier aan onderwerpen. Deze publicatie valt niet onder de noemer ‘onderzoek op beleggingsgebied’ zoals bedoeld in de wet- en regelgeving over de markten voor financiële instrumenten. Elke overdracht, verspreiding of reproductie, ongeacht de vorm of de middelen, van de informatie is verboden zonder de uitdrukkelijke, voorafgaande en schriftelijke toestemming van KBC Groep NV. KBC kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de juistheid of de volledigheid ervan.

Gerelateerde artikels