Super Schoenen

Nu de Olympische Spelen achter de rug zijn, is het tijd om stil te staan bij een aantal van de buitengewone prestaties die we tijdens het evenement hebben gezien. Atleten werken hun hele leven aan dergelijke evenementen om bovenmenselijke prestaties neer te zetten. We feliciteren alle deelnemers, maar willen graag stilstaan bij een van de technologische innovaties die heeft bijgedragen aan hun uitzonderlijke prestaties. Dit is een moment om stil te staan bij de superschoen.

De geschiedenis gaat terug tot 2016, toen Nike voor het eerst de -toen nog naamloze- Vaporfly introduceerde voor een elitegroep atleten. Toen was de schoen nog niet overal verkrijgbaar, maar sommige Nike atleten kregen prototypes. Tijdens de Olympische kwalificatiewedstrijden in Los Angeles droegen drie atleten de schoen. De volgende keer dat de wereld deze schoenen zag was tijdens de Olympische mannenmarathon van 2016 in Rio de Janeiro in de voeten van een Nike atleet. 

Niets bijzonders toch? Behalve dat de zilveren en bronzen medaillewinnaars allebei dezelfde schoenen droegen. Het maakte de wereld enthousiast voor de nieuwe technologie. Het jaar daarop werd de schoen geïntroduceerd in het retailkanaal en de concurrenten van Nike gebruikten al snel vergelijkbare technologieën in hun topschoenen.

De nieuwe schoenen hadden zo'n impact dat er wat controverses ontstonden, tot het punt waarop de schoenen "mechanische doping" werden genoemd. De technologie van de schoenen was vooral revolutionair in hun zolen. In de zool, die bestaat uit 'superschuim', is een dunne stijve koolstofplaat aangebracht die de energie helpt absorberen. Het superschuim doet de truc, de koolstofplaat helpt om meer superschuim tegelijk te activeren en zorgt voor een grotere veerkracht bij elke stap. 

In 2020 introduceerde de wereldatletiek een nieuwe reeks minimumeisen voor schoenen. Ten eerste mag de schoen maar één koolstoflaag bevatten en mag de zoolhoogte maximaal 40 mm zijn. Alle andere schoenen zijn verboden voor wedstrijden.

De fysica ervan gaat ons begrip te boven, maar feit is dat het de aandacht trekt. De uitleg op hoog niveau laat zien dat stappen groter worden bij dezelfde cadans dankzij het superschuim, terwijl de atleet minder energie hoeft te verbruiken. Het komt erop neer dat er een merkbaar verschil is, voor het eerst hier besproken. Het onderzoek vond een gemiddelde daling van 4% in de hoeveelheid verbruikte zuurstof voor dezelfde afstand en snelheid door dezelfde atleet, vergeleken met toonaangevende weg- en hardloopschoenen. Ook interessant is dat het effect duidelijker lijkt te zijn voor vrouwen dan voor mannen (zie hier).

Een andere categorie superschoenen zijn de zogenaamde 'super spikes'. Dit zijn lichtere track-georiënteerde schoenen. In tegenstelling tot de blijkbaar universele carbonplaat die je in weg supers vindt, hebben spikes wat meer diversiteit. In een recente test van Running Writings (hier) kiezen verschillende merken voor een andere aanpak om een voorsprong te krijgen, waarbij ook glasvezel en kunststof platen worden gebruikt. Uit de test kwam de Puma schoen met een kunststof plaat als beste naar voren, maar hun nieuwste prototype met een koolstofvezel plaat zou de prestaties nog meer verhogen.

Een laatste categorie die bijdroeg aan de opwinding over dit onderwerp is de spray-on schoen. Deze innovatie komt van On Holdings en werd voor het eerst getoond op de Olympische Spelen in Parijs eerder dit jaar. Het product heet 'Lightspray' en maakt gebruik van een afdruk van de voet van de loper om -zoals de naam al zegt- de bovenkant van de schoen op te spuiten. 

Het heeft geen veters en past perfect, is licht van gewicht en vermindert het aantal gebruikte materialen tot slechts 7. Het proces is behoorlijk indrukwekkend met behulp van een robotarm, maar zal waarschijnlijk een tijdje duren als het wereldwijd zou worden uitgerold. Voor de geïnteresseerde lezer kun je hier een introductievideo bekijken.

Het grootste nadeel van al deze schoenen is de duurzaamheid ten opzichte van de prijs. Het zijn niet je typische trainingsschoenen. Als je uitgaat van de gemiddelde schoenprijs van een normale hardloper van 150-200 EUR, die 1000 km meegaat, dan is de superschoen extreem duur per kilometer. Ze verliezen hun positieve effecten na ongeveer 250 km en kosten meestal 250-300 euro. Over het algemeen worden ze vooral op wedstrijddagen gebruikt door topatleten of mensen met een wedstrijdmentaliteit.

Beleggers die zich willen blootstellen aan deze 'Superschoenen'-trend, en aan schoen- en kledinginnovatie in het algemeen, kunnen dat via verschillende posities in het thema 'Sport en vrije tijd' doen. In principe verkopen zowat alle producenten van (hardloop)schoenen ook superschoenen, Denk onder meer aan Skechers en Nike, die beide goed gepositioneerd zijn om te profiteren als meer consumenten in deze trend trappen. Maar daartegenover staat natuurlijk dat er nog héél wat andere schoenen verkocht dienen te worden. Superschoenen maken niet noodzakelijk superaandelen. Of toch niet altijd.