Energiesector kan al in 2025 het CO2-omslagpunt bereiken

Het Internationale Energie Agentschap (IEA) berekende dat de elektriciteitssector dicht bij een “omslagpunt” staat voor wat betreft haar kooldioxide-uitstoot. Dat komt omdat hernieuwbare energie en schonere bronnen voor elektriciteitsopwekking in de komende drie jaar in bijna de gehele nieuwe wereldwijde vraag naar elektriciteit moeten kunnen voorzien. De toekomstige vraag naar elektriciteit zal dus worden gedekt door schone energiebronnen. De vraag zal tot 2025 immers “in een veel sneller tempo” van gemiddeld 3% toenemen, na een plateau in 2022. De energiecrisis en het uitzonderlijke weer in sommige werelddelen werkten toen niet mee.

De wereldwijde elektriciteitsopwekking is een van de belangrijkste veroorzakers van de broeikasgasemissies die ten grondslag liggen aan de klimaatverandering, door de verbranding van fossiele brandstoffen. Keisuke Sadamori, directeur van het bureau voor energiezekerheid bij het IEA, verwacht in een interview aan de Financial Times echter dat hernieuwbare energiebronnen en kernenergie aan meer dan 90% van de extra vraag zullen voldoen.

De prognose komt na een turbulent jaar voor energie als gevolg van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne, toen Europa zich op fossiele brandstoffen richtte en kolencentrales opstookte als reactie op de energiecrisis. De regio Azië-Stille Oceaan blijft ook sterk afhankelijk van stroom die wordt opgewekt uit steenkool, en dat is de vuilste brandstof.

Dit heeft ertoe geleid dat olieproducenten hun winsten uit fossiele brandstoffen maximaliseren. Recent nog liet BP weten dat zijn eerder toezeggen om de olie- en gasproductie te verminderen dan toch weer werd teruggeschroefd. De recordwinsten dankzij de stijgende prijzen blijken, zeker op korte tot middellange termijn, iets té interessant te zijn om zomaar aan de neus te laten voorbijgaan.

Maar deze ruk naar het gebruik van fossiele brandstoffen in Europa zal niet aanhouden, meent het IEA. De oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende energiecrisis hebben Europa gedwongen om robuuste maatregelen te nemen in energiesystemen. Daaronder valt onder meer aandacht voor energie-efficiëntie en een snellere inzet van hernieuwbare energie. Anders gezegd: de energiecrisis versnelt de overgang van de elektriciteitssystemen in plaats van ze af te remmen. Op korte termijn heeft dat qua sustainbility eerder een negatieve impact, dan een positieve, om nadien dubbel positief te worden.

Volgens Fatih Birol, topman van het IEA, wijst de opkomst van hernieuwbare energie en kernenergie erop dat een omslagpunt voor de CO2-emissies in de energiesector nakend is. Dat moment werd op 2025 vastgesteld, al valt het natuurlijk altijd nog af te wachten of het niet toch eerder 2026 en 2027 zal zijn. Wel zeker is dat regeringen er voor moeten zorgen dat bronnen met een lage uitstoot nog sneller groeien, zodat de totale emissies gereduceerd kunnen worden. Op die manier kan de elektriciteitsvoorziening wereldwijd veilig worden gesteld en kunnen tegelijkertijd de klimaatdoelstellingen gehaald worden.

Het IEA zei te verwachten dat schonere energiebronnen dominanter zullen worden, maar voorspelde een toename van kolengestookte opwekking in Azië-Pacific. Vorig jaar daalde de vraag naar elektriciteit in Europa immers wel met 3,5%, maar steeg deze in de VS, India en China.

In de VS werd deze groei aangedreven door de economische activiteit en een hoger residentieel gebruik van elektriciteit tijdens een warmere zomer en een koudere winter.

Hittegolven en droogte in India en China zorgden ook voor een daling van de waterkrachtproductie, terwijl de vraag naar airconditioning steeg.

Het laatste IEA-rapport bevestigde dat de vraag naar en het aanbod van elektriciteit wereldwijd steeds meer weersafhankelijk worden als gevolg van de opwarming van de aarde, waarbij de ongewoon zachte winter in Europa gedeeltelijk verantwoordelijk was voor de lagere vraag.

In het rapport werd voorgesteld meer aandacht te besteden aan de zekerheid van de elektriciteitsvoorziening en de flexibiliteit van de voorzieningssystemen, aangezien overstromingen, droogte en winterstormen in 2022 op grote schaal stroomonderbrekingen veroorzaakten.