BRICS-clubje breidt uit van 5 naar 11 landen

Rond de FANGS is het de jongste tijd wel heel erg stil, maar op het acroniem "BRICs" lijkt de tijd heel wat minder vat te krijgen. De term "BRIC's" werd bedacht in 2001 door de Britse econoom Jim O'Neill, in een rapport van de investeringsbank Goldman Sachs met de titel Building Better Global Economic BRIC's (de laatste "s" is meervoud). Volgens het rapport zouden 4 grote landen (Brazilië, Rusland, India en China) een almaar belangrijkere rol gaan spelen in de wereldeconomie dankzij een bovengemiddelde jaarlijkse groei. Ondertussen zijn ze echter niet meer met vier en lijken met de geplande  uitbreiding flink wat ambitie te etaleren op wereldvlak. Maar hun grote onderlinge verscheidenheid is volgens CBC-strateeg Michel Ernst een probleem, terwijl op de beursvloer enkel India het goed doet.

Het huidige BRICS-clubje omvat sinds 2011 ook Zuid-Afrika. Na een eerste officiële top in 2009, houden de vijf landen jaarlijks  waarbij elk lid om de beurt aan de beurt komt. Het doel is om hun belangrijke economische en politieke plaats op het wereldtoneel te bevestigen, naast de meer klassieke G7, de VS of Europa. 

Enkele dagen geleden, tijdens de 15de BRICS-top, kondigde de Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa aan dat er 6 nieuwe landen werden uitgenodigd om lid te worden vanaf 1 januari 2024. Het gaat om Saoedi-Arabië, Argentinië, Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Ethiopië en Iran, die tijdens een nieuwe top in Zuid-Afrika het groene licht kunnen krijgen. Soedi-Arabië, de grootste olie-exporteur ter wereld, en de Verenigde Arabische Emiraten, nummer vijf, sluiten zich aan bij olieproducent Rusland, terwijl Argentinië een belangrijke landbouwmogendheid is en Egypte een invloedrijk land in de Arabische wereld. 
Maar daar mag de uitbreiding van de BRICS-groep niet stoppen. Volgens Le Monde zouden Mexico, Zuid-Korea en Turkije zich bij de groep willen aansluiten. Bovendien hebben 23 landen sinds 10 augustus 2023 officieel een aanvraag ingediend om lid te worden van de BRICS. Een recent artikel van Reuters gaat zelfs nog verder en noemt 40 potentiële kandidaten voor uitbreiding.

Het belang van de BRICS-landen kan worden beoordeeld aan de hand van verschillende criteria:

• BBP: volgens het IMF zijn de 5 huidige leden goed voor 26,3% van het wereld-BBP (China alleen al voor 18,4%), en de 6 nieuwe kandidaten kunnen daar nog eens 3% aan toevoegen.
• Bevolking: de BRICS-landen vertegenwoordigen bijna 41% van de wereldbevolking (waarvan 36% voor rekening komt van China en India), of zowat 2,85 miljard mensen. De 6 "new kids on the block" verhogen het totale cijfer met 5,3%. (Bron: World Population Review)
• Olieproductie: volgens het Energy Institute Statistical Review of World Energy exporteren 4 leden 20,4% van alle olie ter wereld. De 6 nieuwe landen zullen dit cijfer aanzienlijk verhogen, tot 43,2% (inclusief 13% voor Saoedi-Arabië alleen!).
• Export: volgens de Wereldhandelsorganisatie (WTO) zal door de uitbreiding van de BRICS-landen het aandeel van de groep in de wereldwijde export van goederen stijgen van 20,2% naar 25,1%, met een wereldmarktaandeel van 14,4% voor China.

De ontwikkelingen op de BRICS-aandelenmarkten waren de afgelopen jaren op zijn zachtst gezegd gemengd! We weten dat de Chinese beurzen, vooral die van Hongkong, ondermaats hebben gepresteerd (trage groei, ernstige problemen in de vastgoedsector, streng regelgevingsbeleid van de overheid, enz.). De Russische beurs viel terug na de oorlog in Oekraïne en de sancties tegen het Moskouse regime. De Indiase beurs lijkt de grote winnaar onder de BRICS-landen te zijn, of het nu gaat om de afgelopen 5 of 10 jaar, wat zijn dynamiek en economisch potentieel verklaart.

Hoewel het concept van de BRICS-landen rationeel kan worden uitgelegd en gerechtvaardigd, is het toch moeilijk te verzoenen met de grote verschillen tussen de 5 landen die het acroniem vorm geven. 

1. Min of meer onvoorspelbare factoren kunnen de snelle groei van sommige van deze landen belemmeren. Denk aan milieuproblemen, internationale conflicten of zelfs tegengestelde mening en belangen tussen bepaalde lidstaten met betrekking tot epidemieën, terrorisme of het beheer van energie of natuurlijke hulpbronnen. 
2. De bevolking in veel van de BRICS-landen leeft onder de armoedegrens, een situatie die zou kunnen leiden tot groeiende sociale onrust, met alle gevolgen van dien voor de overheidsfinanciën. 
3. Ook kunnen geopolitieke gebeurtenissen leiden tot (nieuwe) internationale sancties tegen de BRICS-landen.