Draghi moedigt alternatief denken aan

Marktrapport

Gisteren gaven de EMU PMI’s een forse waarschuwing over de economie. In een iets verder verleden riepen zo’n cijfers bij analisten bespiegelingen op over ‘automatische stabilisatoren’. De economie beschikt(e?) over interne mechanismen om een cyclische terugval op te vangen. Met een tijdelijk hoger begrotingstekort en een vleugje monetaire versoepeling (als de inflatie dat toeliet uiteraard) zouden we er zeker komen.

Het verwachtingspatroon is ondertussen fors veranderd. ‘Iedere’ terugval in de economie, structureel of cyclisch, lokt een de roep uit om ‘stimulus’, vooral monetair. De centrale banken hebben die claim sinds de crisis zeer loyaal gehonoreerd. Ze herhalen dat ze nog meer kunnen doen indien nodig, maar de terughoudendheid waarmee bijvoorbeeld de BOJ vorige week haar antwoord in beraad hield, geeft aan dat ze voorzichtig worden om hun laatste monetaire kogel te verschieten, ook al omdat de neveneffecten (onder meer voor de spaarder en andere deelsectoren van de economie) steeds meer weerstand oproepen.

Gisteren legde ECB voorzitter Draghi verantwoording af voor het Europese Parlement. Met zijn afscheid in het verschiet waren dit een beetje zijn ‘monetaire memoires’ ten aanzien van de politieke overheid. Naast de evidente toelichting van de recente actie van de ECB, brak hij opnieuw een lans voor een grotere rol van het fiscaal beleid om de economie te steunen. Hij gaf de ECB zelfs de raad om alternatieve ideeën, theorieën zoals de ‘Modern Monetary Theory’ (MMT), eens grondig tegen het licht te houden. We gaan even kort door de bocht, maar de essentie van deze MMT houdt in dat het monetaire en fiscale beleid meer geïntegreerd worden, of zelfs als een geheel mogen gezien worden. In dat geval is directe financiering van de overheidsuitgaven door de centrale bank niet per se een probleem, in de mate dat het de inflatie niet laat ontsporen.

De implementatie van dit soort ‘alternatieve’ theorieën in een, in eerste instantie meestal afgezwakte vorm, verloopt niet zonder slag of stoot. Toch houden we het debat in het oog. Waarom als overheid niet eens proberen om bepaalde klimaatmaatregelen (of andere evidente maatschappelijke noden) (on)rechtstreeks buiten het klassiek fiscaal kader te financieren uit de balans van de centrale bank ? Het lijkt nu ondenkbaar, maar dat was in 2013 ook het geval voor het gebruik van QE door de ECB en zie waar we nu staan.

Het is altijd gevaarlijk om dit soort langetermijn trends te gebruiken om iets te zeggen over kortetermijn marktontwikkelingen. Toch leggen en we enkele puzzelstukjes bij elkaar. De lat voor verdere renteverlaging(en) door de ECB (en anderen) ligt hoog. De economische en maatschappelijke weerstand groeit. De reactiefunctie van de rente op een meer geïntegreerd fiscaal en monetair beleid is ook ver van zeker. Toch moet het met deze aanpak iets gemakkelijker worden om de inflatiedoelstelling te bereiken. Dat pleit op zijn minst niet voor meer extreem lage rentes. Anderzijds vermindert de ‘integratie’ van fiscaal en monetaire beleid wel het risico op een default van de overheid, wat in principe leidt tot een lagere kredietrisicopremie. Voorlopig is dit niet meer dan hypothetisch denken in een veranderende context. Naarmate de markt echter het idee van meer fiscale stimulus echt ernstig neemt, neemt o.i. de kans af dat de rente verder naar extreem lage niveaus afglijdt. Toegegeven, als ‘marktwatchers’ zijn we ons meer dan bewust van het risico om dit te poneren in de context van een jarenlange, forse trend naar lagere rentes.

 

Figuur - Duitse 10-j rente 2007-2019: wat als fiscale beleid overneemt?

Bron: Bloomberg

Disclaimer:

Dit document is opgesteld door de KBC Economics - Markets desk en is niet opgesteld door de afdeling Research.  De desk bestaat uit Mathias Van der Jeugt, Peter Wuyts en Mathias Janssens, analisten bij KBC Bank N.V., die gereguleerd wordt door de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). Deze marktadviezen zijn het resultaat van een kwalitatieve analyse, waarin ruimte is voor ervaringen uit het verleden en persoonlijke beoordelingen. De standpunten zijn gebaseerd op de huidige marktomstandigheden en kunnen elk moment veranderen. De meest prominente input komt van publiek beschikbare gegevens, financieel nieuws, economisch en monetair beleid en courante technische analyses. De KBC Economics - Markets desk heeft redelijke inspanningen geleverd om deze informatie te verkrijgen uit bronnen die zij betrouwbaar acht, maar de inhoud van dit document is opgesteld zonder dat er een inhoudelijke analyse is gemaakt van deze bronnen. Er is niet beoordeeld of deze inzichten al dan niet geschikt zijn voor een bepaalde belegger. De meningen zijn onze huidige meningen op de datum die op dit materiaal staat en kunnen tegengesteld zijn aan eerdere aanbevelingen als gevolg van veranderde marktomstandigheden. De auteurs staan niet in voor de nauwkeurigheid, volledigheid of waarde (commerciële of andere) van dit document. Evenmin zijn de auteurs aansprakelijk jegens degenen die dit overzicht ontvangen voor de inhoud ervan of voor enig verlies of schade (hetzij uit onrechtmatige daad (inclusief nalatigheid), contractbreuk, schending van wettelijke of andere verplichtingen ) als gevolg van enig handelen of nalaten op basis van deze inhoud, evenmin voor enige vordering  tegen de auteurs met betrekking tot de inhoud van of de informatie in dit document. Eventuele meningen die hierin worden geuit, weerspiegelen het oordeel ten tijde van het opstellen van het overzicht en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Gezien de aard van dit advies (gekoppeld aan valuta en rente) is het advies over het algemeen niet specifiek van aard.   Als zodanig is er geen verwijzing naar enig corporate finance contract en als zodanig is er geen 12 maanden overzicht op basis van de verschillende adviezen. Dit document is slechts geldig gedurende een zeer beperkte periode, als gevolg van de snel veranderende marktomstandigheden.

Gerelateerde publicaties

CNB-voorzitter Michl: een man met een visie

CNB-voorzitter Michl: een man met een visie

Powell negeert Trump (voorlopig)

Powell negeert Trump (voorlopig)

Een Duitse Schuldenwende

Een Duitse Schuldenwende

Scandinavische divergentie

Scandinavische divergentie