Nieuwe, pro-Europese, wind door Warschau
Poolse exitpolls plaveien de weg voor een pro-Europese regering onder bewind van oud-premier en oud-voorzitter van de Europese raad, Donald Tusk. De officiële uitslag wordt pas vanavond laat of morgenvroeg verwacht, maar de verschillen zijn voor de hoofdrolspelers groot genoeg om als definitief te beschouwen. De verkiezingsuitslag wordt ook bekrachtigd door een recordopkomst. Maar liefst 73% van de Poolse bevolking daagde dit weekend op ten opzichte van 63% in 2019.
De regerende PiS-partij (“recht en rechtvaardigheid”) van vicepremier Kaczynski blijft volgens de voorlopige uitslag de grootste Poolse partij met 36.8% van de stemmen (200 zetels). Een pyrrusoverwinning, want in principe komt een einde aan acht jaar in het zadel. Haar geprefereerde coalitiepartner Konfederacja (extreem-rechts) haalt 6.2% en 12 zetels. Samen halen ze geen meerderheid in het 460-koppige Poolse parlement, al zal PiS als grootste partij in principe als eerste een mandaat krijgen van President Duda om een regering op de been te proberen krijgen.
De grootste oppositiepartij van Tusk (“burgercoalitie”; KO) peilt momenteel op 31.6% van de stemmen wat overeenkomt met 163 zetels. Samen met centrumrechts (13% of 55 zetels) en links (8.6% of 30 zetels) is dat ruim (248 zetels) voldoende voor een parlementaire meerderheid. Het triumviraat kondigde al voor de stembusgang aan dat ze nadien de krachten zouden bundelen om recht en rechtvaardigheid naar de oppositiebanken te verwijzen.
Met Tusk aan de macht waait er binnenkort een nieuwe wind door Warschau. Dat zal het snelst duidelijk worden in de relaties met Europa. Die verzandden de voorbije jaren wat zelfs tot het bevriezen van Europese steun (bijna €36 miljard) aan Polen leidde. Inzet waren ongrondwettelijke wijzigingen aan de Poolse rechterlijke macht die vraagtekens plaatsten bij haar onafhankelijkheid. Ook op vlak van migratiepolitiek of steun aan Oekraïne clashten Polen en Europa de voorbije maanden.
De Poolse zloty nam deze maand al een voorschot op de verkiezingsoverwinning van Tusk. EUR/PLN eindige de maand september aan EUR/PLN 4.6250. Van daar ging het al richting 4.5350 eind vorige week. Vanochtend staat een koers van EUR/PLN 4.48 op de tabellen. Vanuit technisch oogpunt blijft de jaarbodem op 4.40 een sterk technisch steunniveau. Poolse swaprentes stijgen vandaag tot 10 basispunten aan het korte eind van de curve, terwijl ze aan het lange eind 10 basispunten dalen. Twee verschillende effecten spelen een rol. Aan het lange eind van de curve is de rente-ontspanning vooral een uiting van een kleinere kredietrisicopremie. Bij een verkiezingsoverwinning voor Kaczynski hadden termen zoals “Polexit” deze katern gehaald. In plaats daarvan doemt nu aan de einder een mogelijke euro-adaptatie (niet deze ambtstermijn) op. Aan het korte eind van de curve speelt het monetair beleid een rol. De Poolse centrale bank (NBP) zit vol PiS-getrouwen die het groei-ondersteunend beleid van de regering maar wat graag steunden via een iets soepele monetaire koers ondanks hoge inflatie. De markt verwacht dat die bias nu zal verdwijnen
Mathias Van der Jeugt, KBC Marktenzaal