Dit was 2022: de aandelenmarkt
2022 werd een brandjaar voor aandelen. In lokale munt deed Japan (-2%) het een pak beter dan de Nasdaq (-30%) en de Hang Seng Tech index (-25%). De Bel20 caprioleerde zich naar 14% verlies, tegenover -17% voor de S&P 500. Kan de feniks herrijzen in 2023, nu de sinterklaasrally alweer stokt?
2022 was rijp voor een correctie
De forse beurswinsten uit het vierde kwartaal van 2021 maakten de markten kwetsbaar voor een correctie in 2022. Zo bleek, want al snel kwamen de overdreven opgepompte waarde-aandelen zonder momentum te zitten. Nogal wat grondstoffenprijzen corrigeerden en de winstverwachtingen werden meer en meer in vraag gesteld. De verkooporders namen vanaf januari hand over hand toe en raakten vooral de rente- en consumptiegevoelige sectoren midscheeps.
Waarderingsmultiples gecomprimeerd
Het broos geworden beleggerssentiment brokkelde nog meer af door geopolitieke strubbelingen, niet in het minst in Oekraïne en Taiwan. Maar de hardnekkig stijgende inflatie en de daaraan verbonden renteverhogingen vormden en vormen dé rode draad op de aandelenmarkten in 2022. De Federal Reserve ontbond op agressieve wijze zijn renteduivels in de strijd met het inflatiespook. Die queeste zou heel 2022 primeren op groeistimulus. Niet enkel in de VS, maar op globaal niveau.
Hogere beleids- en marktrentes in combinatie met een neerwaartse druk op de economische groeiverwachtingen is altijd toxisch voor risico-activa. Dat was in 2022 niet anders: de gemiddelde koers-winstverhouding van de Stoxx600 daalde van 17,9x begin 2021 tot 11,9x vandaag. De waardering van de S&P500 daalde iets minder.
Sectorwinnaars zijn niet ESG-fähig
Europese vastgoedaandelen (-40%), supermarkten (-32%) en technologie (-22%) dragen na 12 maanden handel de rode lantaarn, terwijl Chinese platformbedrijven en Amerikaanse technologiebedrijven (vooral diegene die niet winstgevend zijn) genadeloos bij het grof vuil werden gezet. Daartegenover hielden grondstoffendelvers (+8%), verzekeraars en banken (-8%) de neus net wel of net niet boven water. De winnaars van 2022 zijn dus dun gezaaid, en vooral geconcentreerd, tot spijt van wie het benijd, in die sectoren die niet onder de ESG-vlag ressorteren (olie, gas, steenkool, lithium, defensie, …)
Fata morgana in 2023
De verliezen in 2022 werden niet lineair uitgebouwd: koersdruk in het eerst kwartaal werd gevolgd door een lenterally, terwijl koersdruk in het tweede kwartaal een zomerrally uitlokte. De verliezen slonken begin augustus tot 10%, maar verdubbelden onder rentedruk weer tot 20% à 25% begin november, enkel om uit te monden in een sinterklaasrally. Zelden moest de feniks meer uit zijn as kruipen dan in 2022.
Maar is de sinterklaasrally wel een lang leven beschoren? Overduidelijk hunkeren beleggers naar een structureel beursherstel in 2023, gedragen door de hoop dat de piek van de inflatie eindelijk achter de rug ligt. Dat moet de druk van de renteketel halen, maar het feit is niettemin dat 2023 zich aankondigt als een stagflatiejaar, met een milde recessie als hors-d'oeuvre. Pas diep in 2023 zou de inflatie écht normaliseren, waarbij een herstel van de bedrijfswinsten pas ingepend is voor het vierde kwartaal van 2023.
Recessie met hoge marges
Opvallend genoeg bleven en blijven de operationele marges tot dusver in 2022 in alle economische sectoren bovengemiddeld hoog (9% in de VS, 7% in Europa, 7,5% in de G7), ondanks exponentieel hogere loon- en energiekosten, een blijvend krappe arbeidsmarkt, traag ontwarrende knelpunten in de toeleveringskettingen en een veelheid aan geopolitieke brandhaarden. Proactief management, robuuste balansen, hoge spaarbuffers en overheidssteun allerhande liggen hier aan de basis.
De blijvend hoge marges noopten analisten om de winstverwachtingen pas laat in 2022 neerwaarts bij te stellen. Begin juli 2022 werd voor de S&P500 nog op een winstgroei met 9% op jaarbasis gemikt voor het vierde kwartaal van 2022. Die teller daalde ondertussen tot -1%, maar zelfs dat cijfer is verre van congruent met het recessie- of depressiescenario waar de vele stormkraaien op de aandelenmarkt naar verwijzen. Zeker is dat het bibberen wordt begin 2023.
Op naar een ongewenst huwelijk
Prijszettingsmacht was en is dé belangrijkste bedrijfsjoker in 2022, die toeliet om de inflatiedruk opvallend lang te blijven versluizen naar de eindconsument. Maar de kracht van die steunpilaar is eindig, zeker in recessietijden. Het sentiment op de aandelenmarkten zal in 2023 sterk afhankelijk zijn van de timing van de normalisatie van de inflatie. En dan nog zullen beleggers erg lage groeicijfers moeten huwelijken met een spaarzamere consument en structureel hogere operationele kosten. De feniks riskeert nog herhaaldelijk te branden.
Tom Simonts, Senior Financieel Econoom KBC Groep