Ons (duur) dagelijks brood
De prijzen van voedingswaren in onze supermarkten zijn sterk toegenomen de voorbije maanden. In België steeg de HICP-voedselprijsinflatie (voedsel en niet-alcoholische dranken) tot een ongeziene 8,7% in juni. Ter vergelijking, de gemiddelde voedselinflatie van 1997 tot juni 2022 was 2,1%. Bovendien zijn de prijzen van veel niet-voedingswaren ook sterk gestegen. Dit maakt het voor veel gezinnen steeds moeilijker om het dagelijks brood op tafel te zetten. In veel andere, vooral armere, landen is de situatie nog dramatischer. Volgens IMF-data zijn de grootste uitschieters Libanon (396% in februari), Soedan (145% in maart) en Turkije (94% in juni).
Oorlog is niet de enige schuldige
De oorzaken van de toegenomen hongersnood liggen lang niet alleen bij de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Ook mislukte oogsten door extreme weersomstandigheden, de jarenlange prijstoename van kunstmest en de covid-pandemie hebben gezorgd voor duurder voedsel. De oorlog heeft wel voor een bijkomende opwaartse duw gezorgd. Enerzijds door hogere fossiele brandstofprijzen, onder meer belangrijk voor de productie van kunstmest en het voedseltransport, en anderzijds door het bemoeilijken van de landbouwactiviteit en het verstoren van de exportkanalen. Bovendien hebben verschillende landen een exportverbod afgekondigd. Zo voeren bijvoorbeeld India, Iran, Egypte en Kazachstan geen graan meer uit en Maleisië laat kippen de grens niet meer over. Deze exportbeperkingen hebben verder opwaartse druk op de voedselprijzen gezet.
Goede graanoogst als lichtpunt
Recent was er goed nieuws vanuit de hoek van de graanprijzen. Deze daalden in juli opnieuw tot pre-oorlogsniveaus met dank aan overvloedige oogsten in Australië en relatief goede oogstopbrengsten in de VS en Frankrijk. De heropstart van de export van graan uit Oekraïne zal ook een steentje bijdragen al is de onzekerheid over de naleving van de graandeal groot en zal de uitvoer slechts traag op gang komen. Naast tarwe zijn ook de prijzen van verschillende andere producten, zoals koffie en kookolie, recent gedaald.
Zorgen nog niet voorbij
Toch is het nog veel te vroeg om een zucht van verluchting te slaken. Momenteel krijgt India, de grootste uitvoerder van rijst (goed voor 40% van de wereldwijde rijsthandel), te kampen met een uitzonderlijke droogte in het midden van het zaaiseizoen. Als de oogst later dit jaar tegenvalt bestaat de kans dat India de uitvoer aan banden zal leggen om de binnenlandse inflatie te dempen. Nu al ligt deze laatste immers boven de tolerantielimiet van de Reserve Bank of India (namelijk 6%). Een exportverbod zou verstrekkende gevolgen hebben voor een hele groep van landen in Azië en het Midden-Oosten. Een grondstof om in het oog te houden dus de komende maanden.
Cora Vandamme, Economist KBC Groep