De prijs van gas explodeert
Vergeet Irma, Maria of Katrina. De tot orkaan uitgedraaide storm die momenteel over de Europese energiemarkt raast, kent geen gelijke. Prijzen voor gas, elektriciteit en olie schieten de stratosfeer in. Het is een onfortuinlijke samenloop van omstandigheden; sommige zijn tijdelijk en omkeerbaar, andere niet.
De kern van het probleem herleidt zich tot het klassieke vraag en aanbod van gas. Dat eerste bleef de afgelopen maanden hoog. Dat is onder meer het gevolg van uitzonderlijke lage temperaturen in het voorjaar, het massale thuiswerken en de economische relance. Op dit moment is het noordelijk halfrond ook volop bezig met voorraadbeheer in de aanloop naar de wintermaanden. In die context is het een beetje ieder voor zich. De Russische aanvoer viel omwille van die reden de afgelopen weken aanzienlijk terug. Je mag het niet luidop zeggen, dus zetten we het maar op papier: Rusland zet met de verminderde aanvoer ook druk op Europa om vaart te maken met het Nord Stream 2 project. Dat is een (politiek gevoelige) aardgaspijplijn die tot in Duitsland loopt en Europa jaarlijks van 55 miljard m³ gas (en Rusland van een stevige duit) kan voorzien. Daarnaast viel het Noorse aanbod uit omwille van ongepland onderhoud sinds eind juli. Rusland en Noorwegen maken bijna 60% (!) uit van de Europese gasimport. En dan is er nog Amerika. Europa importeert behoorlijk wat LNG (vloeibaar aardgas) vanuit de VS. Dat nam de laatste jaren nog toe in het kader van aanboddiversifiëring. Helaas draait de tropische storm Nicholas er voorlopig de kranen dicht.
Gelukkig beschikt Europa over back-ups. Alleen zijn die ofwel uiterst duur ofwel laten ze te wensen over. In het eerste geval hebben we het over de andere fossiele brandstoffen. Steenkool of olie als energiebron kost merkelijk meer dan aardgas omwille van de hogere broeikasgasuitstoot. Daar is in het Europese groene langetermijnproject geen plaats voor: via meer én duurdere emissierechten wil het blok die brandstoffen uitdoven. De duurzame alternatieven zoals windenergie komen ter vervanging. Als de wind wil waaien, tenminste. Het is boven de Noordzee de laatste tijd namelijk opvallend kalm.
Anders is het op de financiële markten. De prijs op de Europese gasmarkt voor een levering volgende maand breekt record na record. Het relatieve kostenvoordeel van gas als brandstof smelt weg als sneeuw voor de zon. Ondanks zijn hogere kostenstructuur oogt olie (maar ook steenkool) daardoor weer aantrekkelijker. Vandaar dat een vat ruwe Brent sinds kort opnieuw boven $75/vat noteert.
De Europese overheden zien de bui al hangen: fikse energiefacturen die bijten in het besteedbaar inkomen én het vertrouwen van de consument. De herstellende economie kan dat op dit moment missen als kiespijn. Sommige, waaronder België, Frankrijk, Spanje en Italië, sprongen al in de bres met prijsplafonds en/of het verlengen van energiekortingen. De huidige situatie brengt gegarandeerd ook kopzorgen mee voor de heren en vrouwen monetaire beleidsmakers: bedrijven zullen de opgelopen energiekosten ongetwijfeld doorrekenen aan de eindconsument. Ziedaar, inflatie. Maar hoe reageert een centrale bank op zo’n hoofdzakelijk aanbodgedreven prijsschok? Het Marktrapport van afgelopen dinsdag is in dit verband een aanrader.
TTF Index: prijs voor aardgas rijgt records aaneen.
