Kerstmis vieren of bij de les blijven?

De tweede coronagolf is een ontgoocheling voor al wie hoopt dat mensen lessen trekken uit ervaring. In het preventiebeleid tegen het coronavirus is dat immers duidelijk niet gebeurd. Virussen verspreiden zich exponentieel. Dus is snel en doortastend optreden bij de eerste signalen cruciaal. In België lukte dat tijdens de zomer nog wel bij de opflakkering van het virus in Antwerpen, maar in het najaar was daarvan geen sprake meer. Overigens niet alleen in België, al spande ons land binnen Europa wel de kroon met talmen.

Door de opflakkering van het virus niet in de kiem te smoren zit gans Europa vandaag opnieuw in een lockdown. Op dat vlak zijn gelukkig wel enkele lessen geleerd. De lockdowns 2.0 gaan over het algemeen minder ver dan in de lente. Ze zijn selectiever, al zijn er tussen de Europese landen verschillen in focus. In vergelijking met Duitsland is België bijvoorbeeld verder gegaan met het sluiten van winkels, maar minder ver in de beperking van de bewegingsvrijheid van burgers.

De nieuwe lockdowns zorgen voor een neerwaartse herziening van de economische vooruitzichten. Over het algemeen wordt een minder grote negatieve schok verwacht dan in de lente. Dat is niet alleen omdat de lockdowns milder zijn, maar ook omdat bedrijven ondertussen beter in staat zijn met social distancing om te gaan. Bovendien is ook de internationale economische omgeving, niet in het minst in China, nu beter.

Dat de economische terugval nu kleiner zal zijn dan in de lente wordt voor België bevestigd door de laatste enquête van de Economic Risk Management Group (ERMG). Het omzetverlies zou voor het geheel van de sectoren in de Belgische economie in de tweede week van november ‘slechts’ 17% zijn geweest. Dat is ongeveer de helft van het omzetverlies tijdens de eerste lockdown. Het bijkomend omzetverlies tegenover september en oktober zou zelfs maar drie procentpunten bedragen. Sectoren zoals de horeca en de niet-voeding kleinhandel worden uiteraard veel zwaarder getroffen, terwijl er in sectoren zoals kunst, amusement en recreatie sinds de lockdown van de lente nauwelijks een herstel was geweest. De meeste industriële sectoren en de bouw zien hun herstel uit de vorige lockdown weliswaar stilvallen, maar lijden door de nieuwe lockdown vooralsnog geen significant bijkomend omzetverlies.

Deze enquêteresultaten laten toe niet al té pessimistisch te zijn over de bijkomende negatieve economische gevolgen van de tweede golf. Maar ze wettigen allerminst een beaat optimisme. Alle positieve berichten over het vaccin ten spijt, is een veilige haven nog niet meteen in zicht. Om die te bereiken zullen lockdownachtige maatregelen nog geruime tijd nodig zijn. De beslissing om de maatregelen zonder al te verregaande versoepelingen te handhaven zal moeten worden genomen aan de vooravond van de eindejaarsfeesten. De verleiding om andermaal niet bij de les te blijven zal met andere woorden groot zijn. Zelfs in Duitsland, waar in de voorbije maanden het snelst en meest doortastend werd opgetreden, krijgt Mutti het steeds lastiger om de 16 deelstaatpremiers in het gareel te houden, zoals eerder deze week bleek op een politiek topoverleg.