Politieke bliksemafleiders uit de VS
Met de aanstelling van Kamala Harris als vice-presidentskandidate van de Democratische Partij is het echte startschot gegeven van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. De strijd om de stem van de kiezer op 3 november 2020 kan nu echt losbarsten. Het duo Biden-Harris loopt op dit ogenblik voorop op het Trump-Pence team in de peilingen, die sterk worden beïnvloed door de coronacrisis en allicht ook door de beleidsaanpak van die crisis. Dat maakt van de wispelturige Amerikaanse president de komende maanden opgejaagd wild. En dat kan gevaarlijk worden.
Politiek en economie zijn altijd sterk verstrengeld. De economische schade van de coronacrisis weegt op de populariteit van de zittende president. Het economisch herstel dat volop op gang komt, zal de herverkiezing van president Trump ten goede komen, maar de vraag is of het herstel krachtig en vooral snel genoeg zal zijn. Dat verklaart ook het ongeduld bij de Republikeinen om bijkomende financiële middelen in de economie te pompen, terwijl de Democraten zich wat voorzichtiger opstellen – historisch zagen we vaak een omgekeerde stellingname.
De internationale aandacht voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen is beperkter dan anders, opnieuw omwille van corona & co. Maar dat zal nu ook snel veranderen. De kaarten worden de komende weken op tafel gelegd in debatten en advertenties. Het stijlverschil tussen beide teams is vanzelfsprekend, maar de inhoudelijke accenten moeten nu worden gefinaliseerd. De zittende president heeft het grote voordeel dat hij de aandacht naar zich toe kan trekken door onverwachte beleidsinitiatieven. De vraag is dan of die het hogere maatschappelijke welzijn dienen of zijn eigen persoonlijke politieke agenda.
Gisteren zagen we daarvan een mooi staaltje. Plots dook uit het niets een vredesakkoord op tussen Israël en de Verenigde Arabische Emiraten. De verzoening tussen water en vuur kwam er allicht vooral om de Amerikaanse vriend-financierder een politieke troefkaart te bezorgen, want naast gezamenlijke vrienden (VS) en vijanden (Iran) is het water bijzonder diep tussen beide landen in het Midden-Oosten. Toch is elke stap richting vrede in het kruitvat van het Midden-Oosten welkom. Door de coronacrisis namen de politieke confrontaties initieel wat af, terwijl de economische onzekerheid toenam (zie figuur), maar het is duidelijk dat dat niet zal blijven. Duidelijkste voorbeeld zijn de nieuwe botsingen tussen de VS en China.
Vraag is dus welke Trump’s volgende zetten zullen zijn op het politieke schaakbord. Die kunnen de markten zowel positief als negatief verrassen. Indien de markten én de kiezers positief reageren op positieve beleidsacties kan dit leiden tot nieuwe bemoedigende initiatieven tijdens Trump’s laatste maanden van zijn eerste ambtstermijn. Maar als de kiezers niet enthousiast het Trump-Pence kamp omarmen, zou het Witte Huis wel eens minder positieve stappen kunnen zetten om de aandacht naar zich toe te trekken. Trump heeft daarmee de regie in handen om de komende maanden de toon te zetten op de Amerikaanse en internationale markten. Niet echt een geruststelling, en waakzaamheid is dus geboden.