06.02.2020

Over en uit voor de Duitse CDU?

Marktrapport

Mathias Van der Jeugt

Head of KBC Economics - Markets department, KBC Belgium

Coup de théâtre of coup d’état? De Duitse politiek staat in rep en roer. Gisteren zorgde de deelstaat Thüringen voor een bedenkelijke primeur. Voor het eerst in naoorlogs Duitsland hielp een extreemrechtse partij, in casu Alternative für Deutschland (AfD), een regering in het zadel. Het einde van het cordon sanitaire schreeuwt de politieke goegemeente. De nationale regering houdt dit weekend alvast crisisberaad in Berlijn. Heeft de AfD haar tegenstanders strategisch in de val gelokt of gebaren de liberale FDP en christendemocratische CDU van krommenaas?

De regionale verkiezingen in Thüringen leverden eind oktober een uiterst verdeeld beeld op. Meer dan de helft van de kiezers steunde ofwel de extreemlinkse Die Linke (31%) ofwel het extreemrechtse AfD (23.5%). De centrumpartijen werden weggeblazen. Na de vorige regionale verkiezingen in 2014 zette de linkerflank de toen nog grootste partij CDU buitenspel door een coalitie tussen Die Linke, de sociaaldemocraten van de SPD en de groenen op poten te zetten, geleid door de leider van Die Linke, Ramelow. Omdat de CDU nog steeds medewerking weigert met Die Linke, gaf Ramelow eind vorig jaar al snel aan door te willen gaan met het rood-rood-groene triumviraat. Enige probleem: die coalitie beschikt slechts over 42 van de 90 beschikbare regionale parlementszetels. Bij het heropenen van het parlement stelde Ramelow zich dus kandidaat om een minderheidsregering op de been te brengen, terwijl het AfD een “onafhankelijke” kandidaat naar voren schoof (Kindervater). De eerste twee geheime stemrondes leverden voor geen van de kandidaten de nodige absolute meerderheid op. Ramelow sneuvelde op 43 en 44 stemmen, terwijl Kindervater op 25 en 22 uitkwam. De, christendemocraten van de CDU onthielden zich tot tweemaal toe (22 & 24). Bij de derde, tevens geheime, stemronde volstond een gewone meerderheid. Enter Thomas Kemmerich. Kemmerich is de partijleider van de liberale FDP, de kleinste in het regionale parlement (5 zetels) en stelde zich in de 3e ronde ook kandidaat. En dan gebeurt het onverwachte. De AfD laat zijn eigen kandidaat vallen en stemt in blok voor de liberale Kemmerich. De christendemocraten doen tegelijkertijd hetzelfde: 45 stemmen voor Kemmerich, 44 voor Ramelow en 1 onthouding. Struisvogelpolitiek van de regionale FDP en CDU of doordacht werk van de AfD? Die vraag houdt Duitsland in de ban.

De mogelijke gevolgen zijn hoe dan ook bijzonder groot. Niet zozeer op regionaal vlak – Kemmerich sluit een regering met AfD uit en de coalitie met CDU (26/90 zetels) is politiek onwerkbaar; nieuwe verkiezingen in Thüringen dus – maar wel op nationaal vlak. De CDU is het grootste slachtoffer. De Duitse traditiepartij krijgt de zwarte piet op het slechtste moment toegeschoven. De partij worstelt met een identiteitscrisis. Ze vindt geen opvolg(st)er voor politiek boegbeeld en zwaargewicht Angela Merkel. Kroonprinses Annegret Kramp-Karrenbauer won nipt de opvolgingsstrijd als partijleider, maar kreeg ondertussen stiefmoederlijk de post van Minister van Defensie. Niet meteen de zwaarste portefeuille dus voor AKK… De CDU wordt in één klap ook het zwakke broertje in de nationale coalitie met de nochtans lijdende SPD. De SPD bedong tijdens coalitiegesprekken in 2017 het recht om de regering in 2019 te evalueren en eventueel de stekker uit te trekken. Omwille van de duikvlucht in de opiniepeilingen zou dit gelijk gestaan hebben met politieke zelfmoord. De SPD ging eind vorig jaar dus willens nillens voort met de CDU. De coup in Thüringen wijzigt de verhoudingen. Van een verlies- naar een winsituatie. Het rood-rood-groene voorbeeld kopiëren op nationaal vlak was theoretisch al mogelijk na de vorige Bundestag verkiezingen. De regionale crisis in Thüringen moet in principe electorale winst opleveren. Bovendien hebben de nieuwe generatie SPD en Die Linke (splinterpartij) politici de strijdbijl begraven. De groenen kunnen op papier ook met de CDU in zee gaan, maar die partij leeft nu met het stigma van verrader des vaderlands. We wachten nu op de uitkomst van het crisisberaad in Berlijn dit weekend. Durft de SPD het verkiezingsrisico aan voor 21 oktober 2021? De kans dat het zwaartepunt in de volgende Duitse regering naar links verschuift, is hoe dan ook opnieuw toegenomen. Op termijn zet dat de deur om komaf te maken met de Schwarze Null verder open.

Mathias Van der Jeugt, KBC Marktenzaal

_Disclaimer:

_{Dit document is opgesteld door de KBC Economics - Markets desk en is niet opgesteld door de afdeling Research. De desk bestaat uit Mathias Van der Jeugt, Peter Wuyts en Mathias Janssens, analisten bij KBC Bank N.V., die gereguleerd wordt door de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). Deze marktadviezen zijn het resultaat van een kwalitatieve analyse, waarin ruimte is voor ervaringen uit het verleden en persoonlijke beoordelingen. De standpunten zijn gebaseerd op de huidige marktomstandigheden en kunnen elk moment veranderen. De meest prominente input komt van publiek beschikbare gegevens, financieel nieuws, economisch en monetair beleid en courante technische analyses. De KBC Economics - Markets desk heeft redelijke inspanningen geleverd om deze informatie te verkrijgen uit bronnen die zij betrouwbaar acht, maar de inhoud van dit document is opgesteld zonder dat er een inhoudelijke analyse is gemaakt van deze bronnen. Er is niet beoordeeld of deze inzichten al dan niet geschikt zijn voor een bepaalde belegger. De meningen zijn onze huidige meningen op de datum die op dit materiaal staat en kunnen tegengesteld zijn aan eerdere aanbevelingen als gevolg van veranderde marktomstandigheden. De auteurs staan niet in voor de nauwkeurigheid, volledigheid of waarde (commerciële of andere) van dit document. Evenmin zijn de auteurs aansprakelijk jegens degenen die dit overzicht ontvangen voor de inhoud ervan of voor enig verlies of schade (hetzij uit onrechtmatige daad (inclusief nalatigheid), contractbreuk, schending van wettelijke of andere verplichtingen ) als gevolg van enig handelen of nalaten op basis van deze inhoud, evenmin voor enige vordering tegen de auteurs met betrekking tot de inhoud van of de informatie in dit document. Eventuele meningen die hierin worden geuit, weerspiegelen het oordeel ten tijde van het opstellen van het overzicht en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Gezien de aard van dit advies (gekoppeld aan valuta en rente) is het advies over het algemeen niet specifiek van aard. Als zodanig is er geen verwijzing naar enig corporate finance contract en als zodanig is er geen 12 maanden overzicht op basis van de verschillende adviezen. Dit document is slechts geldig gedurende een zeer beperkte periode, als gevolg van de snel veranderende marktomstandigheden.}

Over en uit voor de Duitse CDU?

Mathias Van der Jeugt

Gerelateerde publicaties

Britse pond is voortaan één van de rest

Capituleert ECB na sub-2% inflatie?

Powell heeft voor ieder wat wils

De kaarten op tafel