25.07.2019

Niets is gratis

Marktrapport

Dieter Guffens

Senior Economist, KBC Group

De toekomstige voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, kondigde in haar toespraak voor het Europese parlement onder meer haar ambitie aan om een Europese klimaatbank te creëren. Ook de Franse president Emmanuel Macron riep eerder al op tot de oprichting van een "Europese Klimaatbank voor de financiering van de ecologische overgang". Dat kan bijvoorbeeld gebeuren op basis van de al bestaande Europese Investeringsbank. Internationaal zijn er ook andere beleidsvoorstellen in die zin, zoals het voorstel van een ‘Green New Deal’ door het Amerikaanse parlementslid Ocasio-Cortez, dat een aantal verregaande sociale en klimaatvriendelijke maatregelen omvat.

Aan sommige van die voorstellen hangt een stevig budgettair prijskaartje vast. Uiteraard rijst de vraag hoe die plannen kunnen worden gefinancierd. Sommige voorstanders kijken voor die financiering expliciet naar de centrale banken. Als onderbouwing van die denkpiste wordt verwezen naar de zogenoemde ‘Moderne Monetaire Theorie’ (MMT). Op zich is dat denkkader niet zo nieuw, maar de voorstellen om haar aanbevelingen concreet te implementeren zijn wel recenter.

De MMT wordt vaak gebruikt om de illusie te wekken dat er eigenlijk geen harde budgettaire beperkingen zijn. Centrale banken kunnen immers allerlei projecten financieren via de gelddrukpers. Als kers op de taart, zo wordt beweerd, kan dat zelfs zonder ontsporende inflatie. Budgettaire financiering voor een significant deel toevertrouwen aan de centrale bank creëert echter een enorm moral hazard-probleem bij de budgettaire overheid. In de praktijk zal dat onvermijdelijk leiden tot een ontsporende inflatie. Ook in de wereld van de MMT bestaat er immers geen free lunch en moeten we politieke keuzes maken hoe de schaarse economische middelen worden verdeeld.

Utopie van de gelddrukpers

Niemand betwist dat monetair gefinancierde overheidsuitgaven de economische groei kunnen stimuleren, zeker als er nog onbenutte productiecapaciteit is. In 2003 stelde bijvoorbeeld de toenmalige Fed-gouverneur en latere voorzitter Bernanke voor dat Japan zijn groei- en deflatieproblemen in extremis precies op die manier tijdelijk zou kunnen aanpakken. Hij bedoelde dat wel als een soort van ultieme levensverzekering.

Het is echter gevaarlijk om dat noodscenario te veralgemenen. Het creëert immers ongewenste prikkels voor de regeringen. Op korte termijn kan de budgettaire overheid immers noodzakelijke beleidskeuzes uit de weg gaan, omdat de financiering door de centrale bank toch altijd is verzekerd. Die verleiding zou nu bijzonder groot zijn door de momenteel extreem lage inflatie(vooruitzichten). De risico’s worden daardoor niet kleiner, maar doen zich pas op langere termijn voor. Een kortzichtige regering kan ze dus een tijdje ongestraft negeren.

Het academisch debat over de MMT zal ongetwijfeld nog een tijd aanhouden. In de praktijk zou de MMT wel snel op operationele grenzen stoten, en vrijwel zeker de inflatie laten ontsporen. De geschiedenis leert ons immers dat de verleiding door de gelddrukpers te groot is.

_Disclaimer:

_{Dit document is opgesteld door de KBC Economics - Markets desk en is niet opgesteld door de afdeling Research. De desk bestaat uit Mathias Van der Jeugt, Peter Wuyts en Mathias Janssens, analisten bij KBC Bank N.V., die gereguleerd wordt door de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). Deze marktadviezen zijn het resultaat van een kwalitatieve analyse, waarin ruimte is voor ervaringen uit het verleden en persoonlijke beoordelingen. De standpunten zijn gebaseerd op de huidige marktomstandigheden en kunnen elk moment veranderen. De meest prominente input komt van publiek beschikbare gegevens, financieel nieuws, economisch en monetair beleid en courante technische analyses. De KBC Economics - Markets desk heeft redelijke inspanningen geleverd om deze informatie te verkrijgen uit bronnen die zij betrouwbaar acht, maar de inhoud van dit document is opgesteld zonder dat er een inhoudelijke analyse is gemaakt van deze bronnen. Er is niet beoordeeld of deze inzichten al dan niet geschikt zijn voor een bepaalde belegger. De meningen zijn onze huidige meningen op de datum die op dit materiaal staat en kunnen tegengesteld zijn aan eerdere aanbevelingen als gevolg van veranderde marktomstandigheden. De auteurs staan niet in voor de nauwkeurigheid, volledigheid of waarde (commerciële of andere) van dit document. Evenmin zijn de auteurs aansprakelijk jegens degenen die dit overzicht ontvangen voor de inhoud ervan of voor enig verlies of schade (hetzij uit onrechtmatige daad (inclusief nalatigheid), contractbreuk, schending van wettelijke of andere verplichtingen ) als gevolg van enig handelen of nalaten op basis van deze inhoud, evenmin voor enige vordering tegen de auteurs met betrekking tot de inhoud van of de informatie in dit document. Eventuele meningen die hierin worden geuit, weerspiegelen het oordeel ten tijde van het opstellen van het overzicht en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Gezien de aard van dit advies (gekoppeld aan valuta en rente) is het advies over het algemeen niet specifiek van aard. Als zodanig is er geen verwijzing naar enig corporate finance contract en als zodanig is er geen 12 maanden overzicht op basis van de verschillende adviezen. Dit document is slechts geldig gedurende een zeer beperkte periode, als gevolg van de snel veranderende marktomstandigheden.}

Niets is gratis

Dieter Guffens

Gerelateerde publicaties

MNB terug op het pad van de voorzichtigheid

EMU PMI’s wijzen op groei- en inflatieversnelling

Pond gaat plat op de buik

Geen monetaire brexit