26.06.2019

Schokdempers gezocht voor Europese economie

Marktrapport

Jan Van Hove

Chief Economist, KBC Group

De financiële markten positioneren zich meer en meer op de komst van een aanzienlijke schok. Het woord recessie wordt intussen wereldwijd vlot in de mond genomen. De flikkerlichten bij een aantal risicofactoren staan laaiend rood. Niemand durft nog een harde brexit uit te sluiten en handelsconflicten behoren tot de gewone orde van de dag. De bitsige confrontatie tussen de VS en Iran toont bovendien aan hoe snel een diplomatiek conflict kan uitgroeien tot een regelrechte oorlog, uiteraard met economische gevolgen. En intussen drijft de verdeeldheid tussen de EU-landen weer bovenop de woelige internationale golven: een Italiaanse begroting die de EU-regels niet respecteert, eigengereide leiders in Centraal-Europa die de Europese eensgezindheid ondermijnen en Belgian-style politieke spelletjes omtrent de Europese topfuncties.

In een recente studie waarschuwt het IMF dat de Eurozone bijzonder kwetsbaar is voor grote internationale schokken. Op basis van historische evidentie blijkt dat de Eurozone meer en hevigere recessies kent dan andere westerse economieën. Recent blijkt vooral het verschil tussen de VS en de Eurozone aanzienlijk (zie figuur). Om dergelijke schokken in de toekomst beter op te vangen, schuift het IMF drie grote werven naar voren: ten eerste, een flexibilisering van het nationale arbeidsmarktbeleid; ten tweede, een betere regulering van productmarkten; en ten derde, meer adequate faillissementsregels. De eerste twee aspecten kunnen ervoor zorgen dat de productiefactoren zoals werknemers en investeringskapitaal sneller op de juiste plaats komen in geval van schokken. Bijvoorbeeld zouden werknemers sneller moeten kunnen worden ingezet in sectoren die sneller herstellen van de schok waardoor de internationale concurrentiekracht beter overeind blijft. In Europa hebben we eerder een defensieve reflex en houden vaak te lang getroffen economische activiteiten in stand (cfr. het idee van ‘zombie’-bedrijven). De oproep om faillissementsregels te versoepelen is opvallend, maar ook dit past in het vermijden van ‘zombie’-bedrijven.

Naast de gevoeligheid voor internationale schokken blijkt uit de IMF-studie ook dat de impact van schokken sterk varieert tussen de lidstaten van de Eurozone. Landen met meer flexibele arbeidsmarkten en een betere regulering van productmarkten komen duidelijk beter door crisismomenten. Aan het lijstje van het IMF kan men zeker ook sterke sociale-zekerheidssystemen toevoegen: die helpen vaak bij het opvangen van schokken.

De Eurozone heeft nog heel wat werk voor de boeg om dergelijke mechanismen te verbeteren. Het is dus onwaarschijnlijk dat de Eurozone de volgende economisch schok – welke dan ook – goed zal doorstaan. Uiteraard kan ook een anticyclisch beleid helpen, maar op Europees én nationaal niveau ontbreken daarvoor de financiële middelen. De ogen zijn dan ook gericht op de ECB als redder des vaderlands, maar dat is geen structurele oplossing. Slotconclusie is dan ook dat Europa er best aan doet om – zeker op korte termijn – schokken te vermijden. In sommige gevallen heeft Europa geen of nauwelijks impact op de gebeurtenissen, maar in bepaalde gevallen kunnen we een handje helpen. Misschien helpt alvast een flexibelere opstelling van de EU bij een nieuw toekomstig brexitakkoord met het VK?

Jan Van Hove, KBC Group Chief Economist

_Disclaimer:

_{Dit document is opgesteld door de KBC Economics - Markets desk en is niet opgesteld door de afdeling Research. De desk bestaat uit Mathias Van der Jeugt, Peter Wuyts en Mathias Janssens, analisten bij KBC Bank N.V., die gereguleerd wordt door de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). Deze marktadviezen zijn het resultaat van een kwalitatieve analyse, waarin ruimte is voor ervaringen uit het verleden en persoonlijke beoordelingen. De standpunten zijn gebaseerd op de huidige marktomstandigheden en kunnen elk moment veranderen. De meest prominente input komt van publiek beschikbare gegevens, financieel nieuws, economisch en monetair beleid en courante technische analyses. De KBC Economics - Markets desk heeft redelijke inspanningen geleverd om deze informatie te verkrijgen uit bronnen die zij betrouwbaar acht, maar de inhoud van dit document is opgesteld zonder dat er een inhoudelijke analyse is gemaakt van deze bronnen. Er is niet beoordeeld of deze inzichten al dan niet geschikt zijn voor een bepaalde belegger. De meningen zijn onze huidige meningen op de datum die op dit materiaal staat en kunnen tegengesteld zijn aan eerdere aanbevelingen als gevolg van veranderde marktomstandigheden. De auteurs staan niet in voor de nauwkeurigheid, volledigheid of waarde (commerciële of andere) van dit document. Evenmin zijn de auteurs aansprakelijk jegens degenen die dit overzicht ontvangen voor de inhoud ervan of voor enig verlies of schade (hetzij uit onrechtmatige daad (inclusief nalatigheid), contractbreuk, schending van wettelijke of andere verplichtingen ) als gevolg van enig handelen of nalaten op basis van deze inhoud, evenmin voor enige vordering tegen de auteurs met betrekking tot de inhoud van of de informatie in dit document. Eventuele meningen die hierin worden geuit, weerspiegelen het oordeel ten tijde van het opstellen van het overzicht en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Gezien de aard van dit advies (gekoppeld aan valuta en rente) is het advies over het algemeen niet specifiek van aard. Als zodanig is er geen verwijzing naar enig corporate finance contract en als zodanig is er geen 12 maanden overzicht op basis van de verschillende adviezen. Dit document is slechts geldig gedurende een zeer beperkte periode, als gevolg van de snel veranderende marktomstandigheden.}

Schokdempers gezocht voor Europese economie

Jan Van Hove

Gerelateerde publicaties

Geen monetaire brexit

Bank of England steekt hand in eigen boezem

IMF verwacht traag en oneven herstel

België op het appel bij Fitch