ECB houdt noodvergadering
Welke pistes liggen open?
De ECB kondigde vanmorgen voorbeurs een ad-hocvergadering aan. Ze start om 11u dus het is nog even speculeren wat er exact op til is. We overlopen de mogelijke pistes.
1. Een vangnet voor de Europese periferie. In een apart bericht deze morgen schreven we over de scherpe stijging van de Europese rentes en kredietrisicopremies in de periferie. Die beweging versnelde nog na de beleidsvergadering vorige week. Gisteren liep de premie voor bijvoorbeeld Italië op tot 240 punten, het meeste sinds de uitbraak van de Covidpandemie. De Italiaanse 10j.-rente steeg een flink stuk boven 4%, het hoogste peil sinds eind 2013! Die razendsnelle toename baart zorgen. Het roept herinneringen op aan de schuldencrisis van 2011-2012 die het bestaan van de euro(zone) in vraag stelde. Toenmalig ECB-voorzitter Draghi keerde het tij met de legendarische woorden: “Within our mandate, the ECB is ready to do whatever it takes to preserve the euro. And believe me, it will be enough.” Enkele dagen later stelde de ECB het OMT-programma voor. Met die zogenoemde “bazooka” zou de ECB voorwaardelijk maar onbeperkt overheidsobligaties opkopen van landen in moeilijkheden. Zover is het nooit moeten komen. Om een verder uiteenlopen van de monetaire condities in verschillende landen het hoofd te bieden beloofde de ECB vorige week een flexibele toepassing van de herbeleggingen van haar obligatieportefeuille. Maar dat mechanisme ontbreekt de vuurkracht nodig wanneer paniek uitbreekt en overtuigde de markten duidelijk niet. Mogelijk komt de ECB vandaag met een nieuw vangnet. De kredietrisicopremies evenaren de niveaus van 2011 nog niet maar misschien wil de ECB deze keer proactief optreden. Maar hoe zal OMT bis er dan uit zien? De zogenaamde spreads nemen vanmorgen alvast een stevige duik.
2. De eerste renteverhoging in meer dan een decennium! De ECB hield nog maar pas een reguliere beleidsvergadering vorige week donderdag. Daarin stelde ze haar langverwachte normalisatiestrategie voor. Een eerste renteverhoging van 25 bpn zou plaatsvinden op 21 juli. In september volgt sowieso een tweede, waarmee een eind komt aan het experiment van negatieve beleidsrentes. Het kan zelfs meteen de herintrede tot positief betekenen want de rentestap dan zal naar alle waarschijnlijkheid een van 50 bpn zijn. In officiële termen: “Als de inflatievooruitzichten op middellange termijn onveranderd blijven of verslechteren, zal een grotere rentestap tijdens onze vergadering in september passend zijn.” Maar misschien wil/kan de ECB niet nóg een maand wachten? De strijd tegen inflatie is hoogstnoodzakelijk (8,1% in mei). De Fed beseft dat; ze zal straks de rente met een historische 75 bpn verhogen i.p.v. de eerder aangekondigde – en eveneens uitzonderlijke – 50 bpn. Het deed mogelijk de alarmbellen rinkelen bij de ECB … En bij de Bank of England morgen? En misschien bij de Zwitsers, ook op donderdag? Of bij de Bank of Japan vrijdag?! Als er een renteverhoging komt, zou dat dan al meteen een van 50 bpn zijn?! We sluiten niks uit.
2b. Als alternatief voor een renteverhoging vandaag, kan de ECB een renteverhoging op 21 juli van (minimaal) 50bpn signaleren terwijl ze vasthoudt aan de intenties voor september.
3. Quid pro quo. Sommige (Zuid-Europese) gouverneurs in het beleidscomité van de ECB maken zich zorgen over de nakende beleidsnormalisatie. Zij vrezen voor de houdbaarheid van de overheidsschulden in een context van snel stijgende rentes. Anderen – de meerderheid – pleitten net voor een agressieve campagne om de ontsporende inflatie terug te dringen. Dat niet doen zet de geloofwaardigheid van de 2%-doelstelling op het spel. En vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Bij wijze van compromis opteert de centrale bank mogelijk voor een combinatie van de twee voorgaande pistes. Toegegeven, het zou hoogst uitzonderlijk zijn. Maar dat is de economisch-financiële situatie ook.