Dromen tussen hoop en wanhoop

Vanuit een marktperspectief eindigt 2018 in een anticlimax. De economische vooruitzichten verslechteren en de beurscorrecties zijn intussen aanzienlijk. Het jaar zette niettemin hoopvol aan. Na een sterk 2017 – qua evolutie zowat het spiegelbeeld van dit jaar – waren de verwachtingen hooggespannen. Bij de start van het jaar strookten die verwachtingen ook met de realiteit. Ondanks vele internationale onzekerheden wist de economie, met in haar kielzog de markten, goed te presteren. De risico’s van toen zijn nog altijd de stoorzenders van vandaag, in het bijzonder de brexit, de handelsoorlog, de internationale schuldenberg en de normalisatie van het monetair beleid.

Intussen draaien we volledig in risicomodus. De compromisovereenkomst over de Italiaanse begroting kan de gemoederen zelfs niet meer bedaren. Toch is die overeenkomst belangrijk, want ze toont aan dat er flexibiliteit zit in de schijnbaar stugge houding van de Italiaanse regering. Bovendien heeft de Europese Commissie oog voor de noden en democratische keuzes van Italië. Enkel via samenwerking tussen de Europese en nationale instellingen komen we vooruit in Europa. Het akkoord is verre van perfect en lost de Italiaanse schuld- en groeiproblemen niet op, maar we zitten opnieuw in een sfeer van oplossingen-zoeken in plaats van een zelfvernietigend conflict. Het overeengekomen tekort van 2,04% staat nog steeds mijlenver van de initiële Europese doelstelling van 0,8%. Maar de bijgestuurde begroting is alvast gebaseerd op realistische groeiverwachtingen. Ook Europa steekt een hand uit naar Italië via de Europese structuurfondsen. Dit hoopvol signaal uit Italië wordt in Europa voorlopig ondergesneeuwd door de brexit en de vrees voor een verdere escalatie van de handelsoorlog. Nu de nieuwe datum voor de ratificatie van de EU-UK brexit-deal in het Britse parlement vast staat, is de eindstrijd ingezet. Turbulentie en zelfs paniek zijn machtige wapens in de perceptiestrijd. In tijden van onzekerheid zoeken mensen stabiliteit, iets wat de brexit-deal uiteindelijk nastreeft. Het valt zeker niet uit te sluiten dat we uiteindelijk een relatief elegante brexit-oplossing bereiken. De handelsoorlog blijft potentieel enorm verstorend voor de Europese economie. De vrees dat president Trump hogere tarieven invoert op de import van Europese wagens blijft een donderwolk boven de Europese hemel. Toch zien we dat Europa zich verdedigt, offensief en defensief. Onderhandelaars blijven streven naar een nieuw handelsakkoord tussen de VS en de EU, ondanks weinig appetijt in het Witte Huis. Tegelijk heeft de EU tegenmaatregelen klaar indien Amerikaanse tarieven onze economie treffen. Die strategie lijkt voorlopig te werken. Tegelijk groeit er internationaal eensgezindheid om de Wereldhandelsorganisatie te hervormen, een positief project dat mogelijk andere spanningen zal verzachten.

Opvallend is dat we het nieuwe jaar ingaan met dezelfde risicofactoren als een jaar geleden. Het sentiment is duidelijk verslechterd, maar de effectieve economische toestand daarom niet. Ondanks de groeivertraging blijft wereldwijd de economische groei boven het lange-termijngemiddelde. De eerste maanden van 2019 zullen cruciaal zijn om de richting te bepalen. Een goedgekeurde brexit-deal en een gematigde toon in het handelsconflict kunnen de lucht opnieuw doen opklaren. De economische fundamenten blijven sterk, met een blijvend sterke investeringsgroei en jobcreatie voorop (zie figuur). Hopelijk brengt 2019 na een woelige herfst en een donkere winter opnieuw een zonniger klimaat.

_{Bron: Bloomberg}